28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ: Ο ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ*

Σεβασμιότατε μητροπολίτη Παραμυθιάς, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας, κύριε  Τίτο 
Σεβαστοί πατέρες του ιερού ναού τούτου
Αξιότιμε εκπρόσωπε της ελληνικής κυβέρνησης
Αξιότιμοι  εκπρόσωποι των πολιτικών και στρατιωτικών αρχών της χώρας μας 
Αξιότιμοι κύριε Βουλευτή – κύριε  Αντιπεριφερειάρχη – κύριε   Δήμαρχε
Εντιμότατοι εκπρόσωποι κάθε άλλης αρχής 
Κυρίες και κύριοι  - αγαπητά μας παιδιά

Ας γυρίσουμε με τη σκέψη μας 72 χρόνια πριν, στον Οκτώβριο του 1940, τότε που μόλις άρχιζε να ξεδιπλώνεται η μελανότερη σελίδα της ιστορίας: Ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος. Ο πόλεμος, που ξεκινώντας από την Ευρώπη, διάβηκε γρήγορα τα σύνορά της, διέσχισε τους ωκεανούς και σφιχταγκάλιασε στα δίχτυα του τρόμου και του θανάτου, ολόκληρη την ανθρωπότητα. 

Ένα τεράστιο πλήθος ανθρώπων  από κάθε γωνιά του πλανήτη, ετοιμάζονται να θυσιαστούν στο βωμό των πολεμοκάπηλων ανατολής και δύσης. Το αίμα των λαών είναι έτοιμο να ποτίσει τη γη, να βάψει τις θάλασσες, να δώσει νέα, πρωτόγνωρη διάσταση στη φρίκη του πολέμου. 

Τα λόγια είναι φτωχά για να ζωντανέψουν τις ιστορικές μνήμες του ’40: Τις θηριωδίες των δυνατών, τον ηρωισμό των απλών ανθρώπων, τον αφανισμό εκατομμυρίων αθώων, τους σωρούς των ερειπίων… 

Σ’ αυτόν τον τρομακτικό κυκεώνα του ολέθρου παρασύρθηκε σύντομα και η δική μας πατρίδα, σέρνοντας το δικό της χορό στα πεδία των μαχών και υπογράφοντας νέες σελίδες δόξας με μελάνι ανεξίτηλο, το αίμα των παλικαριών της. 

Οι όχθες του Καλαμά, του δικού μας Καλαμά,  και οι χιονισμένες πλαγιές της Πίνδου γίνονται το  πρώτο θέρετρο του  πολέμου. Εκεί τα παλικάρια μας αναμετρούνται όχι μόνο με τους εισβολείς, όχι μόνο με τις σφαίρες αλλά και με το κρύο του βαρύ χειμώνα, τις τεράστιες ελλείψεις σε πολεμοφόδια και εξοπλισμό, τις ατέλειωτες πορείες,  την πείνα, τις αρρώστιες, τις κακουχίες. Βιολογικά είναι αδύνατον να αντέξουν. Οι νόμοι της λογικής επιβάλλουν την ήττα και την υποχώρηση. 

Και τότε αρχίζει το παράλογο. Αρχίζει το ελληνικό θαύμα. Με μόνο όπλο την ψυχή, την μπολιασμένη από τα τρεις χιλιάδες χρόνια ένδοξης ελληνικής ιστορίας, οι φαντάροι μας βροντοφωνάζουν «αέρα» και σπέρνουν τον πανικό στο στρατόπεδο των Ιταλών εισβολέων. Οι ρόλοι, σε διάστημα μόλις 15 ημερών, αντιστρέφονται. Είναι οι Έλληνες τώρα  που επιτίθενται, που εισβάλλουν στη γειτονική Αλβανία, καταδιώκοντας τους Ιταλούς  κι απελευθερώνοντας το ένα μετά το άλλο τα χωριά και τις πόλεις της Βορείου Ηπείρου: 

Κορυτσά, 22 Νοεμβρίου ξημερώματα. Την επομένη της γιορτής της Παναγιάς και των Ενόπλων μας Δυνάμεων.  Σαν δώρο της Μεγαλόχαρης στον ελληνικό στρατό το δέχονται οι φαντάροι μας.  Κι ο Παλαιολόγος, απεσταλμένος του «Eλεύθερου Bήματος» στο μέτωπο στέλνει στην  εφημερίδα του  την παρακάτω ενθουσιώδη ανταπόκριση: 

«METΩΠON HΠEIPOY, 22 Nοεμβρίου. H Ήπειρος ολόκληρος εις μίαν ψυχήν πανηγυρίζει ενθουσιωδώς την κατάληψιν της Kορυτσάς. O Mητροπολίτης Iωαννίνων Σπυρίδων, εθναπόστολος, περιερχόμενος το μέτωπον, με ησπάσθη ψιθυρίζων: «Ωμίλησεν ο Θεός. Oύτοι εν άρμασιν, ούτοι εν ίπποις, ημείς εν ονόματι Θεού». Oι στρατιώται αγκαλιάζουν αλλήλους. Mε ψυχήν πλημμυρισμένην από συγκίνησιν και υπερηφάνειαν, συγκεντρώνω από τραυματίας αξιωματικούς στοιχεία από τας προχθεσινάς και χθεσινάς μάχας εις το μέτωπον της Hπείρου. Xρειάζεται νέος Όμηρος διά την περιγραφήν της σημερινής εποποιΐας. Zώμεν εις μίαν ατμόσφαιραν μέθης και παραληρήματος».

Κι ο πόλεμος γίνεται πια γιορτή. Έτσι όπως ξέρουν να πολεμούν οι Έλληνες από αρχαιοτάτων χρόνων. Πόγραδετς, 30 Νοεμβρίου, μέρα του Αγι-Αντρέα, Άγιοι Σαράντα, 6 Δεκεμβρίου, του  Αη – Νικόλα, Αργυρόκαστρο, 9 Δεκεμβρίου 1940!!! της Αγίας Άννης. Οι στρατιώτες μας, οι παππούδες μας δηλαδή, κυριολεκτικά οι παππούδες μας, ανακαλύπτουν νέο τρόπο τα πανηγύρια του λαού μας να γίνονται και πανηγύρια της πατρίδας. 

Οι γαλανόλευκες βγαίνουν απ’ τα σεντούκια και υποδέχονται τους ήρωες – απελευθερωτές. Ο ενθουσιασμός, κύμα ασυγκράτητο, απλώνεται ξέφρενος στα μετόπισθεν: Οι γελοιογράφοι, οι τραγουδιστές, οι ηθοποιοί και πάν’ απ’ όλους ο απλός λαός, γιορτάζουν την απίστευτη νίκη. 

216 ημέρες κρατά αυτό το παραλήρημα. Αμείωτο σε ένταση ακόμη κι όταν  καταφθάνουν σε βοήθεια των Ιταλών και οι Γερμανικές μεραρχίες. Βουβός ο πλανήτης ολόκληρος στέκεται με δέος μπρος στον απαράμιλλο ηρωισμό των Ελλήνων που  δεν εννοούν να παραδώσουν αμαχητί ακόμη και την τελευταία γωνιά της ελληνικής γης, την Κρήτη. 28 Οκτωβρίου 1940– 31 Μαΐου 1941. «Οι Έλληνες, αφού έμαθαν στον κόσμο πώς να ζει,  τώρα του διδάσκουν πώς να πεθαίνει» για την πατρίδα, για την ελευθερία, για τα πανανθρώπινα ιδανικά και δικαιώματα. 

Η Κατοχή, η τριπλή κατοχή από Ιταλούς, Γερμανούς και Βούλγαρους, αρχίζει. Και ταυτόχρονα αρχίζει η Αντίσταση του ελληνικού λαού. Οι ηγέτες του μπορεί να τον εγκατέλειψαν και να βρίσκονται στο εξωτερικό, ο λαός όμως είναι εδώ και δεν εννοεί να σκύψει το κεφάλι. Οι φασίστες εισβολείς επιστρατεύουν όλα τους τα όπλα: Φυλακίσεις, εξευτελισμοί, βασανιστήρια, εκτελέσεις, στρατόπεδα συγκέντρωσης, πείνα, απειλούν τον ελληνικό λαό αλλά εκείνος συνεχίζει απτόητος να μάχεται για την ελευθερία του. Μόνος και αβοήθητος οργανώνει από τον Σεπτέμβριο κιόλας του 1941 τρεις μεγάλες αντιστασιακές ομάδες: Τον ΕΔΕΣ, την ΕΚΚΑ και το ΕΑΜ. Σύντομα η αντίσταση του ελληνικού λαού παίρνει μαζική μορφή και μετατρέπεται σε ένοπλο αγώνα κατά των κατακτητών. Το ’21  ξαναζεί. Αντιλαλούν και πάλι τα βουνά της Ελλάδας από τον κλεφτοπόλεμο, βουίζουν οι ρεματιές και οι κοιλάδες… κι «Ο Γοργοπόταμος στην Αλαμάνα στέλνει περήφανο χαιρετισμό»! 

Μάχονται οι Έλληνες υπέρ βωμών και εστιών, άντρες, γυναίκες και παιδιά, νέοι και γέροι, όλοι ενωμένοι στον αγώνα κατά του φασισμού, ντόπιου και ξένου. Διεκδικούν το αυτονόητο δικαίωμά τους στη ζωή, στην ελευθερία, στην αυτοδιάθεση και ανεξαρτησία των λαών, στην ειρήνη και στην προκοπή για ολόκληρο τον κόσμο. 

Μακρύς ο κατάλογος των πράξεων αντίστασης και στο δικό μας τόπο. Ακόμη μακρύτερος ο κατάλογος με τα αντίποινα. Γιατί εμείς δεν είχαμε μόνο τους Ιταλούς και τους Γερμανούς. Είχαμε και τους Τσάμηδες. Και γιατί το δικό μας αίμα είναι μπολιασμένο από το Διονύσιο το Φιλόσοφο, κι ας επιμένει το Ηρώο της πόλης μας να τον αποκαλεί Σκυλόσοφο, και από τους αετούς του Σουλίου. Αμέτρητες οι εκτελέσεις και οι δολοφονίες, τόσες που η ιστορία αδυνατεί να τις καταγράψει. Οι 49 εθνομάρτυρες της Παραμυθιάς είναι λίγοι μόνο από τους πολλούς που πότισαν τότε κυριολεκτικά τη γη μας με το αίμα τους. Ποιος αλήθεια έχει ακούσει ή θυμάται:

τον Κωνσταντῖνο, τη  Μανθούλα, την  Ἰωάννα Ἀθανασίου; την  Ἀντωνία Μπάτση; το Φώτη Μητσέλο; τη Σταματώ Νικολάου; την Αικατερίνη Κεφαλά; 

Ήταν όλοι τους παιδιά. Κάτω από 15. Και από τα τελευταία θύματα της γερμανικής θηριωδίας στη Θεσπρωτία. Τα έκαψαν ζωντανά μέσα στο καλύβι που είχαν καταφύγει. Αντίποινα για τη βαριά ήττα στη μάχη της Μενίνας. 

Κι ακόμη.  Περιουσίες αρπάζονται, κορίτσια βιάζονται, πάνω από 2.000 σπίτια αλλά και χωριά ολόκληρα καίγονται, όπως η μαρτυρική Σέλλιανη. Στις 27 Σεπτέμβρη του 43. Δυο μέρες πριν από την εκτέλεση των 49 προκρίτων της Παραμυθιάς. 

Οι Θεσπρωτοί όμως δεν το βάζουν κάτω. Αντί να λυγίσουν και να υποταχτούν στους δυνάστες τους, γιγαντώνουν την αντίστασή τους.  Έτσι το καλοκαίρι του ‘44 οι δυνάμεις των ανταρτών πιέζουν ασφυκτικά τους Γερμανοτσάμηδες. Και το Σεπτέμβρη, λίγες μέρες πριν τη μαύρη επέτειο της καταστροφής της Σέλλιανης και των εκτελέσεων της Παραμυθιάς, αναγκάζουν τους καταχτητές και τους συνεργάτες τους να πάρουν πόδι από τον τόπο μας. 

Απίστευτο αλλά αληθινό, σημειώνει ο Σελλιανίτης δάσκαλος Σταύρος Παπαμώκος στο βιβλίο που έγραψε για το χωριό του, μιλώντας με θαυμασμό για τους συγχωριανούς του που αντί να κλειστούν στον εαυτό τους και να περιοριστούν στην επίλυση των άπειρων προβλημάτων τους που πυορροούσαν ακόμη - και να αποστασιοποιηθούν από τις αντιστασιακές οργανώσεις, έπραξαν το ακριβώς αντίθετο. Ως Έλληνες. Στο χείλος του γκρεμού πραγματοποίησαν το αδύνατο. 

Κι αναρωτιέμαι αγαπητοί συμπολίτες. Πώς είναι δυνατόν να ξεχνάμε σήμερα τον αγώνα των παππούδων μας; Να μη βρίσκουμε τη δύναμη να αντιδράσουμε στα νέα δεινά που αντιμετωπίζει η πατρίδα μας. Εμείς ειδικά, οι Ηπειρώτες. Που φέτος θα γιορτάσουμε και τα 100 χρόνια απελευθέρωσης από την τούρκικη σκλαβιά. Δε μιλώ για τους λίγους, μιλώ για τους πολλούς. Που έχουν χάσει το κουράγιο τους και μοιρολατρικά περιμένουν ακόμη χειρότερες μέρες. Γιατί ξεχνούν πως η κάθε γενιά έρχεται η ώρα να πει το δικό της ΟΧΙ, το δικό της ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ.  Η ώρα να αγωνιστεί υπέρ βωμών και εστιών. Δρόμο δεν έχει άλλο. Έτσι διδάσκει η ιστορία. Η ελληνική. Από το ΙΤΕ ΠΑΙΔΕΣ ΕΛΛΗΝΩΝ της Σαλαμίνας και μέχρι τον Τάσο Ισαάκ και το Σολωμό Σολωμού στην Κύπρο. 

Το έπος του ’40 δεν περιμένει από μας δοξολογίες, ομιλίες, στεφάνια και παρελάσεις για να το τιμήσουμε.  Απαιτεί να σταθούμε κι εμείς σήμερα αντάξιοι των προγόνων μας. Να φυλάξουμε Θερμοπύλες. Να δώσουμε τη δική μας μάχη, να εκπληρώσουμε το χρέος της δικής μας γενιάς. Χρέος στους παππούδες μα και χρέος απέναντι στα παιδιά μας. Δεν έχουμε δικαίωμα να το βάλουμε κάτω. 

Ναι! είναι τραγικό σήμερα να γιορτάζουμε τον αγώνα που έδωσε ο λαός μας κατά των Γερμανών, την περήφανη αντίστασή του, τη μεγαλειώδη νίκη του. Και παράλληλα η Γερμανία και πάλι να στέκεται εμπρός μας. Και μαζί της και οι παλιοί μας σύμμαχοι.  Να διατάζουν  συνεχώς νέες θυσίες. Και να σφίξουμε κι άλλο το ζωνάρι. Τι τελικά γιορτάζουμε τούτη τη μέρα; 

Ας αναλογιστούμε όλοι τις ευθύνες μας και ας πάρουμε τις αποφάσεις μας. 

Και μόνο έτσι, με ειλημμένη την απόφαση και  έχοντας ακλόνητη πεποίθηση πως θα παλέψουμε κι εμείς με όλες μας τις δυνάμεις για να σώσουμε την πατρίδα και το λαό μας, δίχως να λογαριάζουμε θυσίες, ας βροντοφωνάξουμε:

ΖΗΤΩ Η 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940!

και 

ΖΗΤΩ ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ ΜΑΣ 

ΓΙΑ ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ! 

______________________________________

* Εκφωνήθηκε στις 28/10/2012 κατά την επίσημη δοξολογία στην Ηγουμενίτσα από τη δασκάλα του 2ου Δημοτικού Σχολείου Ηγουμενίτσας Λαμπρίδου Μαρία. 

Το αλφαβητάρι της Φίλας! (όταν η αλφαβήτα πάει μουσείο)

Ένα νέο αλφαβητάρι περιμένει τα πρωτάκια στον Ιστότοπο της τάξης μας:

https://sites.google.com/site/prwtakia/glossa/to-alphabetari-tes-philas

Δεν έχετε παρά να κάνετε κλικ στο σύνδεσμο και κατόπιν να πατήσετε ΛΗΨΗ στο αρχείο που έχουμε ανεβάσει εκεί. Στο Αλφαβητάρι της Φίλας!

Ποια είναι η Φίλα; Διαβάστε:

Δείτε και μία σελίδα από το αλφαβητάρι αυτό, τη σελίδα του Π, π, αφού εκεί βρισκόμαστε αυτόν τον καιρό:

Για να δείτε με το σωστό τρόπο αυτό το αρχείο θα πρέπει μόλις ολοκληρωθεί η ΛΗΨΗ στον υπολογιστή σας, να πατήσετε F5. Θα βρείτε το πλήκτρο αυτό στο πάνω και αριστερό μέρος του πληκτρολογίου σας - πατήστε το και θα αρχίσει η προβολή. Η μετάβαση στις επόμενες σελίδες γίνεται ή με κλικ του ποντικιού ή με τα βελάκια. Αν για οποιοδήποτε λόγο θέλετε να διακόψετε την προβολή, πατήστε το πλήκτρο Esc. (πάνω και αριστερά στο πληκτρολόγιο)

Σε κάποια σημεία θα δείτε να υπάρχουν αστεράκια. Πατώντας τα θα διαβάσετε περισσότερες πληροφορίες για τη λεξούλα που συνοδεύουν, αρκεί να είστε συνδεδεμένοι εκείνη την ώρα στο διαδίκτυο.

Ελπίζω να σας αρέσει αυτό το παράξενο αλφαβητάρι. Που θα πρέπει να τονίσω ότι προς το παρόν θα χρειαστείτε τη βοήθεια των γονιών σας για να ταξιδέψετε στις σελίδες του. Έτσι κι αλλιώς είναι απαραίτητη η παρουσία των γονιών δίπλα σας όταν ανοίγετε υπολογιστή και ειδικά όταν σερφάρετε στο διαδίκτυο.

Βεβαίως θα επισκεφθούμε και μαζί το Αλφαβητάρι της Φίλας, από το εργαστήριο πληροφορικής του σχολείου μας. Όχι μόνο για να γνωρίσουμε με τη βοήθειά του τα γράμματα αλλά και την ιστορία του τόπου μας, την ιστορία της Θεσπρωτίας. Που αυτή τη σχολική χρονιά γιορτάζει τα 100 χρόνια από την απελευθέρωσή της από τους Τούρκους. Θα είναι ο δικός μας τρόπος για να τιμήσουμε τη σπουδαία επέτειο. Μαθαίνοντας πως ετούτη η μικρή γωνιά της γης είναι ελληνική από αρχαιοτάτων χρόνων. Απόδειξη η γλώσσα της. Η ελληνική γλώσσα. Η ίδια γλώσσα που η νεαρή Φίλα χάραξε αιώνες πριν στο αγαλματάκι της. Και με τα ίδια γράμματα, τα γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου, που μαθαίνουμε κι εμείς αυτόν τον καιρό!

Σας αφιερώνω λοιπόν από καρδιάς αυτό το αλφαβητάρι. Και ποιος ξέρει; Ίσως γίνει η αφορμή να βρείτε κι εσείς έναν τρόπο να στείλετε μήνυμα στο μακρινό μέλλον. Και στους ανθρώπους που θα ζήσουν εδώ μετά από μας...

Πρόγραμμα εορτασμού ιστορικής επετείου 28ης Οκτωβρίου 1940 στην Ηγουμενίτσα

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΥ ΑΠΟ

http://dipe.thesp.sch.gr/dipe_last/index.php?option=com_content&view=article&id=1201

________________________________

Στο σχολείο μας θα πραγματοποιηθεί γιορτή το πρωί της Παρασκευής, 26 Οκτωβρίου, ώρα 08.30, στην αίθουσα τελετών. Διάρκεια εορτής μία ώρα. Το πρόγραμμα θα παρουσιάσουν οι μαθητές της Τετάρτης τάξης. Θα την παρακολουθήσουν όλοι οι μαθητές του σχολείου και όσοι γονείς και κηδεμόνες μπορούν και επιθυμούν να έρθουν. Αναχώρηση πούλμαν στις 9.45

Δημιουργικές δραστηριότητες στην Πρώτη Τάξη

Γράμματα…, Λέξεις…, Ιστορίες…


ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ SITE ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
   
 Γενικές Δραστηριότητες 

• Δημιουργία πινακίδας στην τάξη με θέμα «Η παρέα μας», με τη φωτογραφία και το όνομα κάθε παιδιού. Παράλληλα, τοποθετούνται σε μεγέθυνση οι φωτογραφίες των ηρώων του βιβλίου με το όνομά τους.
• Ακρόαση μαγνητοφωνημένων διαλόγων, τραγουδιών, συνοδευτικών κειμένων.
• Δραματοποίηση σκηνών  και δημιουργία αυτούσιων καταστάσεων επικοινωνίας.
• Επεξεργασία εικόνας του βιβλίου και εξαγωγή των προτάσεων ή βασικών λέξεων από αυτή. Τα παιδιά διατυπώνουν υποθέσεις για τη συνέχεια της ιστορίας ή τον πιθανό διάλογο ανάμεσα στους ήρωες. Επίσης, μπορούν να κάνουν υποθέσεις για τα συναισθήματα των ηρώων.
• Δίνονται στις ομάδες κουτιά με φιγούρες συναισθημάτων σε ξυλάκι. Τα παιδιά διαλέγουν ποια φιγούρα ταιριάζει με τα συναισθήματα είτε κάποιου ήρωα είτε με τα δικά τους, αφού ακούσουν/διαβάσουν το κείμενο.
• Εικονογράφηση ιστοριών ή κειμένων του βιβλίου ή άλλων και καταγραφή ατομικής πρότασης του κάθε παιδιού. Οι εργασίες μαζεύονται και δένονται σε ένα βιβλίο.


 Δραστηριότητες εξοικείωσης με το γράμμα  και φωνολογικής επίγνωσης

1. Σχηματισμός του γράμματος που κάθε φορά διδάσκεται με τo σώμα τους, με κινήσεις στον αέρα με πλαστελίνη ή με άλλα υλικά.
2. Εντοπισμός λέξεων από το οπτικό λεξιλόγιο της τάξης που περιλαμβάνουν το γράμμα που διδάσκεται κάθε φορά π.χ. «Μμ».
3. Εντοπισμός από τους μαθητές λέξεων που περιέχουν το υπό επεξεργασία γράμμα και δημιουργία του άξονα του γράμματος. Πρόκειται για ένα κατάλογο με λέξεις που αρχίζουν ή περιέχουν το υπό επεξεργασία γράμμα σε ένα κάθετο γράμμα. Παρόμοια θα μπορούσε να ήταν το σπιτάκι του γράμματος.
4. Δημιουργία του βιβλίου του γράμματος (με κολλάζ και γραφή των λέξεων - ατομικό ή συνεργατικό).
5. Ανάλυση και σύνθεση λέξεων π.χ. «σαλάμι» , καθώς και άλλες λέξεις με «Μμ» (με  κομμένα τα γράμματα – τυπογραφείο).
6. Ανάλυση λέξεων που περιέχουν το υπό επεξεργασία γράμμα ή και τα άλλα γράμματα που διδάχτηκαν.
7. Αφαίρεση του αρχικού ή του τελικού γράμματος μιας γραμμένης λέξης και εντοπισμός διαφορών των δύο λέξεων. Ανάγνωση της καινούριας λέξης π.χ. παλάτι – αλάτι.
8. Εντοπισμός του γράμματος που διδάσκεται π.χ. το «Μμ» στα ονόματα των αγοριών ή των κοριτσιών της τάξης , καθώς και σε άλλα ονόματα του περιβάλλοντός τους.
9. Εντοπισμός γραμμάτων σε έντυπο υλικό (εφημερίδες, περιοδικά, διαφημιστικά έντυπα, επιγραφές, εξώφυλλα λογοτεχνικών βιβλίων), σε διάφορα μεγέθη και γραμματοσειρές.
10. Δημιουργικά παιχνίδια εξοικείωσης με το γράμμα ή φωνολογικής επίγνωσης:
• Σακουλάκια – γράμματα. Ο/Η εκπαιδευτικός ρίχνει σε κάθε παιδί ένα διαφορετικό σακουλάκι-γράμμα καλώντας το κάθε παιδί να πει μια λέξη που να ξεκινά από το συγκεκριμένο γράμμα και να έχει σχέση με το μάθημα (μπορεί να παιχτεί με διάφορες παραλλαγές, π.χ. ο/η εκπαιδευτικός ρίχνει διαδοχικά το ίδιο σακουλάκι-γράμμα σε όλα τα παιδιά και πρέπει να πουν από μια διαφορετική λέξη με το γράμμα της ημέρας).
• Τόμπολα. Η δασκάλα λέει μια λέξη και τα παιδιά σβήνουν τις συλλαβές ή τα γράμματα που πρέπει για να σχηματιστεί η λέξη.
• Παιχνίδι - Το στεφάνι. Τα παιδιά τρέχουν γύρω από το στεφάνι με τη συνοδεία μουσικής. Μόλις η μουσική σταματήσει σταματούν κι αυτά μπροστά από μια λέξη την οποία στη συνέχεια καλούνται να διαβάσουν ή να αναγνωρίσουν με διάφορους τρόπους, π.χ. Ποιο είναι το πρώτο της γράμμα ή αν περιέχει ένα συγκεκριμένο γράμμα κλπ.
11. Παζλ εικόνας και λέξης – Αντιστοίχιση εικόνας και λέξης ή τα παιδιά κόβουν και κολλούν την κατάλληλη εικόνα δίπλα από την κατάλληλη λέξη.
12. Ομαδικά παζλ (με τη συμμετοχή ολόκληρης της τάξης)
 εικόνας – λέξης
 εικόνας ή λέξης με άρθρο
 ζευγάρωμα λέξεων που δημιουργήθηκαν με τις ίδιες συλλαβές (π.χ. σώμα, μασώ)
13. Τα παιδιά λένε το όνομά τους ή άλλες λέξεις ρυθμικά, χωρίζοντάς τις σε συλλαβές.
14. Επανάληψη λέξης, παραλείποντας κάποια από τις συλλαβές ή παραλείποντας τον πρώτο ήχο της λέξης.
15. Ασκήσεις φωνολογικής επίγνωσης. Αλλαγή κατάληξης ή τόνου ή αρχικής συλλαβής σε μια λέξη:
Π.χ. λεμόνι – λεμονιά – λεμόνια
        σαλάμι – καλάμι
         παλάτι – αλάτι
16. Εντοπισμός άλλων λέξεων που αρχίζουν με τον ίδιο ήχο ή τον περιέχουν.
17. Αλλαγή γράμματος ή συλλαβής σε λέξεις γνωστές και δημιουργία καινούριων λέξεων π.χ. αχ – χα, λάμπα- μπάλα.
18. Πρόσθεση ή αφαίρεση γραμμάτων ή συλλαβών π.χ. κάπα – καπάκι, σέλα – κασέλα.
19. Αντιστροφή γραμμάτων ή συλλαβών και παραγωγή «λέξεων» με ή χωρίς νόημα π.χ. γάλα – λάγα.
20. Εντοπισμός λέξεων που κρύβονται μέσα σε άλλες π.χ. παλάτι – αλάτι
21. Ετοιμασία καταλόγων με λέξεις που περιέχουν ή αρχίζουν ή τελειώνουν με ένα συγκεκριμένο γράμμα.

22. Ανάλυση και σύνθεση λέξεων σε συλλαβές και γράμματα (καρτελοθήκη, τυπογραφείο τάξης ή ατομικό τυπογραφείο).
23. Παιχνίδια με δακτυλόκουκλες ή γαντόκουκλες όπου κάθε δάκτυλο αντιπροσωπεύει και μία συλλαβή ή γράμμα και σύνθεση λέξεων και απλών φράσεων.

 Δραστηριότητες εξοικείωσης με το βασικό λεξιλόγιο - ορθογραφίας

1. Παιχνίδι με τον κροκόδειλο. Ο κροκόδειλος τρώει ανακατεμένα κάποιες λέξεις του κειμένου και διαβάζονται προτού τις φάει.
2. Η μυστική πρόταση του κύριου Μπερδεμένου. Ο κύριος Μπερδεμένος δείχνει ανακατεμένα λέξεις οι οποίες δημιουργούν μια νέα πρόταση (μπορεί να είναι και αστεία) και τα παιδιά καλούνται να τη διαβάσουν.

3. Ο Πινόκιο διαβάζει προτάσεις του κειμένου. Ανάλογα αν είναι σωστά αυτά που διαβάζει τα παιδιά χειροκροτούν ή κτυπούν το θρανίο τους.
4. Το τρενάκι. Πάνω στα βαγόνια του τρένου, υπάρχουν λέξεις, που δημιουργούν μια πρόταση. Τα βαγόνια σπάζουν και οι μικροί μηχανικοί ξαναφτιάχνουν την πρόταση (ΥΡΑ).
5. Ο Άκης Οκταποδάκης μεταφέρει κάποιες εικόνες και τα παιδιά τον βοηθούν να τις βάλει στις αντίστοιχες λέξεις του κειμένου.
6. Δασκάλα και παιδιά αριθμούν τις προτάσεις του κειμένου. Κατόπιν κάποια παιδιά ρίχνουν ζάρι και διαβάζουν την πρόταση με τον τυχερό αριθμό.
7. Τα παιδιά εργάζονται ατομικά ή ομαδικά και σχηματίζουν λέξεις του βασικού λεξιλογίου ή καινούριες λέξεις προσθέτοντας συλλαβές σε δοσμένο λεξιλόγιο ή ενώνοντας  συλλαβές ή/και γράμματα.
8. Τα παιδιά καλούνται να διαβάσουν κάποιες προτάσεις που τους δείχνει η δασκάλα, μετά από αντικατάσταση των σημείων στίξης. Μέσα από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα τα παιδιά παρατηρούν και σχολιάζουν τη διαφοροποίηση που προκύπτει από την αλλαγή των σημείων στίξης.
9.Παιχνίδι - Το στεφάνι. Τα παιδιά τρέχουν γύρω από το στεφάνι με τη συνοδεία μουσικής. Μόλις η μουσική σταματήσει σταματούν κι αυτά μπροστά από μια λέξη την οποία στη συνέχεια καλούνται να διαβάσουν ή να αναγνωρίσουν με διάφορους τρόπους, π.χ. Ποια παιδιά στέκονται μπροστά από μια λέξη που δείχνει πουλί, φαγητό, παιχνίδι κλπ.
10. Μέσα από κρυπτόλεξα ή σταυρόλεξα τα παιδιά ανακαλύπτουν και παράλληλα εξασκούνται με το βασικό λεξιλόγιο του μαθήματος.
11. Τα παιδιά σχηματίζουν λέξεις του βασικού λεξιλογίου ή τη λέξη της ορθογραφίας μέσα από δημιουργικές δραστηριότητες συμπλήρωσης γραμμάτων ή συλλαβών.
12. Παιχνίδι τύπου τόμπολας. Τα παιδιά ακούνε από τον/την εκπαιδευτικό διάφορες λέξεις και όποτε ακούσουν κάποια λέξη που περιέχει η κάρτα τους την καλύπτουν. (Παραλλαγή: Η κάρτα περιλαμβάνει εικόνες αντί λέξεις. Ο/Η εκπαιδευτικός γράφει στον πίνακα λέξεις διαδοχικά και τα παιδιά καλύπτουν την εικόνα της λέξης που εντοπίζουν στην κάρτα τους).

13. Παιχνίδι – ταχυδρόμος. Ένα παιδί υποδύεται τον ταχυδρόμο και μοιράζει γράμματα σε όλη την τάξη (ένα φάκελο σε κάθε θρανίο). Σε κάθε φάκελο υπάρχουν δύο καρτέλες (μία για κάθε παιδί) με μία λέξη στην καθεμιά. Κάθε ζευγάρι διαβάζει τις λέξεις του. Όποιοι διπλανοί έχουν τις ίδιες λέξεις κερδίζουν. Μπορεί να παιχτεί με διάφορες παραλλαγές.

Δραστηριότητες παραγωγής λόγου και δημιουργικής γραφής

1. Παιχνίδι δημοσιογράφος. Ένα παιδί κάνει το δημοσιογράφο και απευθύνει ερωτήσεις σχετικά με το κείμενο, την πρόταση ή λέξεις.
2. Η κυρία Αντίθετη. Δείχνει μια λέξη και τα παιδιά καλούνται να βρουν την αντίθετή της.
3. Ο κύριος Συνώνυμος. Δείχνει μια λέξη και τα παιδιά καλούνται να βρουν τη συνώνυμή της και να την αντικαταστήσουν.
4. Σύνθεση ιστορίας, με αφορμή και το κείμενο «Ιστορίες» του βιβλίου (εικόνα – πρόταση ή λέξεις γνωστές):
 Το ταξίδι των χελιδονιών
 Τι είδε ο παπαγάλος
 Η ιστορία του ιπποπόταμου
 Η παράσταση του Καραγκιόζη
 Χάθηκε η γάτα
5. Δημιουργία εξώφυλλου παραμυθιού (Τίτλος- εικονογράφηση)
6. Συμπλήρωση λέξεων σε κείμενο.
7. Συμπλήρωση λέξεων σε κείμενο όταν δίνονται οι λέξεις δίνονται εικονογραφημένες.
8. Δημιουργία λίστας με δοσμένες ερωτήσεις:
 Τι τρώει ο παπαγάλος;
 Τι τρώει η Τιτίνα η κότα;
 Τι πουλά ο πωλητής;
 Τα έχει το πακέτο;
 Τα αγαπημένα μου γλυκά.
 Οι ήρωες του θεάτρου Σκιών
 Από ποια ζώα ζητά ο σκύλος την ουρά τους;
9. Γραφή τραγουδιών ή δίστιχων ή αινιγμάτων με αφορμή το κείμενο της ημέρας.
10. Συμπληρωματικά κείμενα (Δημιουργία από το δάσκαλο παράλληλων κειμένων βασισμένων στο κείμενο της ημέρας ή στο δευτερεύον κείμενο).
11. Αλλαγή του τέλους της ιστορίας. Αλλαγή της αρχής της ιστορίας.
12. Αναδιήγηση της ιστορίας από τη μεριά άλλου ήρωα.
13. Χρήση λέξεων – κλειδιά και ανασύνθεση της πλοκής του κειμένου ή σύνθεση νέων ιστοριών.
14. Σταυρόλεξα ή Κρυπτόλεξα
 Ήρωες του Καραγκιόζη
 Φρούτα
 Ζώα
15. Ετοιμασία απλών χρηστικών κειμένων:
 Πρόσκληση
 Επιγραφή
 Λίστες
 Ανακοίνωση
 Ευχετήρια κάρτα
16. Δημιουργία ατομικών ή ομαδικών συλλογών:
 Γλωσσοδέτες
 Παροιμίες
 Αινίγματα
 Δίστιχα
17. Παιχνίδια εξοικείωσης και διαισθητικής αντίληψης των γραμματικών φαινόμενων:
 Το σπίτι ή το κουτί του ο- αρσενικό
 Το σπίτι ή το κουτί του η- θηλυκό
 Το σπίτι ή το κουτί του το- ουδέτερο
18. Το κείμενο διαβάζεται χωρίς τίτλο και τα παιδιά εισηγούνται τους δικούς τους.
19. Διαφορετικές προτάσεις του κειμένου του τύπου ΥΡΑ ενώνονται σε μια με τη χρήση του «και».
20. Το συνοδευτικό κείμενο παρουσιάζεται και διαβάζεται μεγαλόφωνα από τη δασκάλα. Μετά, παρουσιάζεται δεύτερη διαφάνεια στην οποία μπορεί να λείπουν λέξεις, γράμματα ή το υπό έμφαση γραμματικό φαινόμενο. Τα παιδιά καλούνται να τα συγκρίνουν και να τα συμπληρώσουν. Σε επόμενο στάδιο, μπορούν να δημιουργήσουν και νέο κείμενο που προκύπτει από τις αλλαγές στις λέξεις. Το συνοδευτικό κείμενο, στόχος του οποίου είναι να χαλαρώσει τα παιδιά, μπορεί να εικονογραφηθεί ή να μελοποιηθεί.

Οι κατάλογοι, οι ιστορίες που έχουν συνθέσει τα παιδιά και διάφορα άλλα κείμενα καθημερινής χρήσης είναι καλά να παραμένουν αναρτημένα στους τοίχους της τάξης, για να λειτουργούν ως σημεία αναφοράς.

Μύριαμ Σεργίου - Τσολάκη
Νικολέττα Κουντούρη

Άννα Σταυρινίδου – Παναγή

Ρένα Μεγάλεμου - Πίτα

Άντρη Σολομωνίδου

Ρεβέκκα Αγγελίδου

______________________________

Δείτε εδώ σε μορφή power point το σχετικό υλικό των δημιουργικών δραστηριοτήτων που προτείνουν οι συνάδελφοι από την Κύπρο:

https://sites.google.com/site/prwtakia/glossa/demiourgikes-drasteriotetes

ΠΩΣ ΧΤΙΖΕΤΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΓΟΝΕΑ-ΠΑΙΔΙΟΥ;

ΠΩΣ ΧΤΙΖΕΤΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΓΟΝΕΑ-ΠΑΙΔΙΟΥ;

Η εμπιστοσύνη χρειάζεται πολύ χρόνο για να χτιστεί και η ειλικρινής σχέση και η καλή επικοινωνία είναι απαραίτητα στοιχεία. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι ώστε να χτιστεί η εμπιστοσύνη.

Να κρατάτε πάντα το λόγο σας. Όταν υπόσχεστε κάτι στο παιδί, να είστε σίγουροι ότι μπορείτε και να το κάνετε, αλλιώς μην το υποσχεθείτε. Όταν τηρείτε τις υποσχέσεις, τα παιδιά αισθάνονται ασφάλεια και σας εμπιστεύονται ότι δεν θα τα ξεγελάσετε ή θα τα κοροϊδέψετε.

Να είστε ειλικρινείς. Να λέτε πάντα την αλήθεια στα παιδιά για πράγματα που τα αφορούν, αρκεί να χρησιμοποιήσετε τις σωστές λέξεις ώστε να καταλάβουν. Έτσι θα μάθουν να εκτιμούν την αλήθεια και, βλέποντας το δικό σας παράδειγμα, θα καταλάβουν πόσο σημαντικό είναι να λένε την αλήθεια, ακόμα κι αν είναι ενοχλητική.

Να είστε ήρεμοι. Όταν το παιδί ξέρει ότι μπορεί να σας πει οτιδήποτε χωρίς να εξοργιστείτε και να χάσετε τον έλεγχο, τότε να είστε σίγουροι ότι μπορείτε να το εμπιστευτείτε και ότι θα σας πει την αλήθεια. Προσοχή όμως: το να είστε ήρεμοι δεν σημαίνει ότι δεν θα αντιμετωπίσετε με αυστηρότητα κάποια σοβαρά θέματα που μπορεί να προκύψουν. Η ηρεμία και η αυστηρότητα δεν είναι αντίθετοι όροι.

Να είστε διαθέσιμοι όταν σας χρειάζονται. Τα παιδιά έχουν ανάγκη να αισθανθούν ότι υπάρχει κάποιος που θα σταθεί δίπλα τους σε μία κρίση. Ακόμα κι αν για εσάς το πρόβλημα είναι ανόητο («ο Γιώργος μου πήρε το παιχνίδι μου») για το παιδί είναι σημαντικό και σας χρειάζεται.

Να είστε παράδειγμα προς μίμηση. Μην κάνετε κάτι παράνομο, κρυφό, πονηρό που δεν θα θέλατε να κάνουν τα παιδιά σας. Πολλές φορές, οι πράξεις μας μιλούν δυνατότερα από τα λόγια μας.

TIPS ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΦΕΡΟΥΝ ΠΙΟ ΚΟΝΤΑ ΤΟ ΓΟΝΕΑ ΜΕ ΤΟ ΠΑΙΔΙ

Το σημαντικότερο απ’ όλα είναι να θυμόμαστε ότι το παιδί, σε όποια ηλικία κι αν βρίσκεται, είναι άνθρωπος με προσωπικότητα, απόψεις και επιθυμίες. Ο γονιός πρέπει να σεβαστεί αυτά τα στοιχεία. Η σωστή επικοινωνία είναι η βάση της διδασκαλίας του παιδιού από το γονιό, της εμπιστοσύνης, του σεβασμού και της αρμονίας στις σχέσεις.

Πρώτα απ’ όλα, ο γονιός πρέπει να είναι διατεθειμένος να καταλάβει το παιδί του και τις συμπεριφορές του. Πολλές φορές τα παιδιά δεν μπορούν ή δεν ξέρουν πώς να πουν αυτό που θέλουν ή αυτό που τα ενοχλεί. Καταφεύγουν έτσι σε συμπεριφορές που δεν είναι αποδεκτές από τους γονείς, όπως γκρίνια, επιθετικότητα και αντιδραστικότητα. Εκείνη τη στιγμή, πρέπει ο γονιός να σκεφτεί λογικά και να αντιδράσει συνειδητοποιημένα. Οι παρορμητικές αντιδράσεις και οι απαντήσεις χωρίς σκέψη συχνά χειροτερεύουν τις αρνητικές συμπεριφορές των παιδιών.

Η θέσπιση κανόνων στο σπίτι, βοηθά την οικογένεια να οργανωθεί και να γνωρίζει το πρόγραμμα και τις επιθυμητές συμπεριφορές στο σπίτι. Όταν αυτοί οι κανόνες έχουν εξηγηθεί με υπομονή στα παιδιά και οι γονείς πρώτοι τους κάνουν πράξη, τότε και τα παιδιά θα τους τηρήσουν, ακόμα κι αν δεν τους αρέσει κάποιος από αυτούς. Η τακτική αυτή διευκολύνει τους γονείς να λύσουν καθημερινά προβλήματα χωρίς ένταση και να μπορέσουν να ασχοληθούν με άλλα ζητήματα που θα προκύψουν.

Η επικοινωνία αρχίζει ακούγοντας και δείχνοντας ότι ακούμε τα συναισθήματα του παιδιού και αυτό που εννοεί. Για να επικοινωνήσουμε με τα παιδιά μας, πρέπει να μάθουμε κατ’ αρχήν να είμαστε καλοί ακροατές. Η αποτελεσματική ακοή περιλαμβάνει την ανάγκη να επικοινωνείτε με τα μάτια και τη στάση σας, έτσι ώστε να δείχνετε ξεκάθαρα ότι ακούτε.

Έπειτα, πρέπει να αποφεύγουμε την γκρίνια, την κριτική, την απειλή, το κήρυγμα, τον εκβιασμό και τη γελοιοποίηση. Η επικοινωνία με τα παιδιά πρέπει να βασίζεται στον αμοιβαίο σεβασμό που περιλαμβάνει την ανάγκη να παραδεχτούμε τα συναισθήματα των παιδιών. Όταν το παιδί νιώσει ότι το καταλαβαίνουμε, θα αισθανθεί ασφάλεια και θα μιλήσει μαζί μας.

Η χρήση ανοιχτών απαντήσεων αφήνουν την πόρτα της επικοινωνίας ανοιχτή και είναι μια προσπάθεια να καταλάβουμε τι νιώθει και τι εννοεί ο άλλος. Οι κλειστές απαντήσεις από την άλλη, αγνοούν τα συναισθήματα του παιδιού και δείχνουν ότι ούτε ακούσαμε ούτε καταλάβαμε. Αν το παιδί μας πει «η δασκάλα είναι στριμμένη» μια ανοιχτή απάντηση θα μπορούσε να είναι «έγινε κάτι στο σχολείο και έχεις θυμώσει» ενώ μία κλειστή «δεν μπορώ να κάνω κάτι, αυτή είναι και πρέπει να τη συνηθίσεις». Με την πρώτη απάντηση, το παιδί παίρνει θάρρος και μπορεί να ανοιχτεί και να πει τι έχει συμβεί και θεωρεί τη δασκάλα του στριμμένη. Με τη δεύτερη απάντηση, το παιδί νιώθει απόρριψη και αποθάρρυνση.

Η καλή επικοινωνία περιλαμβάνει και την αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων καθώς και την έκφραση των δικών μας συναισθημάτων και ιδεών. Βοηθάμε το παιδί να καταλάβει ότι υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις και δεν επιβάλλουμε μία εμείς αλλά βοηθάμε το παιδί να επιλέξει αυτή που του ταιριάζει βάσει των πιθανών αποτελεσμάτων. Ακόμα και τα πιο μικρά παιδιά μπορούν να καταλάβουν τις συνέπειες μιας πράξεις αν τις συζητήσουμε μαζί τους και μπορούν να αποφασίσουν ποια είναι η καλύτερη εναλλακτική λύση.

Ως γονείς, επίσης, πρέπει να καθορίσουμε σε ποιον ανήκει το πρόβλημα ρωτώντας τον εαυτό μας «τίνος οι ανάγκες και οι επιθυμίες δεν ικανοποιούνται;». Η συμπεριφορά του παιδιού γίνεται δικό μας πρόβλημα μόνο όταν αυτή η συμπεριφορά μας εμποδίζει. Σε αυτή την περίπτωση, πρέπει να δείχνουμε τα συναισθήματά μας με μηνύματα στο πρώτο πρόσωπο. Τα μηνύματα αυτά λένε στα παιδιά με ποιο τρόπο σας εμποδίζει η συμπεριφορά του και πώς νιώθετε γι αυτό. Αν, για παράδειγμα, το παιδί δεν βοηθά στο καθάρισμα του σπιτιού μαζεύοντας το δωμάτιό του ( όπως έχετε συμφωνήσει), τότε, αντί να φωνάζουμε, να απειλούμε και να εκβιάζουμε, μπορούμε να πούμε «όταν δεν κρατάς τις συμφωνίες νιώθω ότι αδικούμαι γιατί πρέπει εγώ να κάνω όλες τις δουλειές». Δίνουμε δηλαδή στο παιδί να καταλάβει πώς η συμπεριφορά του μας επηρεάζει και δείχνει την ανθρώπινη πλευρά του γονιού. Πρέπει όμως να επιλέγουμε σωστά τις λέξεις που θα χρησιμοποιήσουμε ώστε να μην κατηγορήσουμε το παιδί, γιατί τότε θα τσακωθούμε. Είναι πολύ διαφορετικό να πούμε «δεν καθάρισες και τώρα πρέπει να το κάνω εγώ» από το «όταν δεν κρατάς τις συμφωνίες νιώθω ότι αδικούμαι γιατί πρέπει εγώ να κάνω όλες τις δουλειές».

Όταν υπάρχει διαμάχη, περιοριζόμαστε μόνο στην αναγνώριση των συναισθημάτων του παιδιού και στο ν’ απαντάμε στις ερωτήσεις. Προσπαθούμε, όσο το δυνατό περισσότερο, να μιλάμε όταν επικρατεί ήρεμη και φιλική ατμόσφαιρα. Ο σαρκασμός, η γελοιοποίηση, και η πίεση καταστρέφουν την καλή σχέση. Αποφεύγουμε τις ετικέτες που προσβάλλουν το παιδί και το αποθαρρύνει από το να επικοινωνήσει μαζί μας.

ΠΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΕΙ ΝΑ ΣΥΖΗΤΑΕΙ ΕΝΑΣ ΓΟΝΙΟΣ ΜΕ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΤΟΥ; ΠΩΣ ΑΠΑΝΤΑΜΕ ΣΤΙΣ ΠΟΛΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΚΑΝΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ;

Τα περισσότερα θέματα μπορούν να συζητηθούν με τα παιδιά. Καλό όμως είναι να αποφεύγουμε θέματα που σχετίζονται με το σύντροφο, με τους φίλους μας και άλλους ενήλικες. Τέτοια θέματα αν συζητηθούν μπροστά στο παιδί είναι πιθανό να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους. Όταν προκύπτει κάτι που χρειάζεται να το μάθει το παιδί, τότε χρησιμοποιούμε απλές λέξεις να του δώσουμε να καταλάβει τι συμβαίνει, χωρίς να το κατηγορούμε για κάτι και χωρίς να κατηγορήσουμε τους άλλους. Οι απαντήσεις πρέπει να είναι λιγόλογες, σαφείς και συγκεκριμένες. Δεν χρειάζεται να επεκτεινόμαστε σε λεπτομέρειες που μπορεί να αγχώσουν το παιδί και να το κάνουν να αισθανθεί ανασφάλεια. Σημαντικό επίσης είναι να λαμβάνουμε υπ’ όψιν μας το αναπτυξιακό επίπεδο του παιδιού και να χρησιμοποιούμε εκφράσεις και παραδείγματα που το παιδί μπορεί να καταλάβει.

Οι πολύ προσωπικές ερωτήσεις που συνήθως ρωτάνε τα παιδιά είναι για το σεξ, τα τσιγάρα ή τις παρασπονδίες που έκαναν οι γονείς όταν ήταν παιδιά. Σε αυτές τις περιπτώσεις, απαντάμε με ειλικρίνεια και όσο αντέχει το παιδί. Κρίνουμε από την ηλικία του τι μπορεί να μάθει. Τέλος, πρέπει να προσέξουμε για ποιο λόγο το παιδί ρωτάει. Αν είναι από περιέργεια, τότε απαντάμε ειλικρινά, λιγόλογα και χωρίς υπερβολές. Αν ρωτά για να χρησιμοποιήσει την απάντησή μας σαν όπλο ή σαν άλλοθι για τη δική του συμπεριφορά, τότε πάλι απαντάμε αλλά συζητάμε και τις συνέπειες, υπενθυμίζουμε τους κανόνες του σπιτιού και προτείνουμε εναλλακτικές λύσεις.                                                                                                                         

ΦΑΝΗ ΛΟΥΓΚΛΟΥ 

Κλινική Παιδοψυχολόγος, ΜΑ

_________________________
Αναδημοσίευση από http://akrasakis.blogspot.gr/2012/02/blog-post_28.html

Εργονομικοί Παράγοντες που επηρεάζουν τη Γραφή και Εργοθεραπευτικές Προσαρμογές

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΡΘΡΟΥ ΑΠΟ

http://www.agogitoulogou.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=34&Itemid=37

Εργονομικοί Παράγοντες που επηρεάζουν τη Γραφή και 

Εργοθεραπευτικές Προσαρμογές.

Ξηρού Παναγιώτα, Εργοθεραπεύτρια.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερα παιδιά εμφανίζουν δυσκολίες στη γραφή και το γεγονός, αυτό, αποτελεί πολλές φορές την κύρια και πρωταρχική παραπομπή τους στον Εργοθεραπευτή (Amundson 2005, Denton, Cope & Moser 2006, Woodward & Swinth 2002).

Συνεπώς, πολλοί Εργοθεραπευτές ασχολούνται όλο και περισσότερο με τη μελέτη και την αποκατάσταση των προβλημάτων γραφής.

Η γραφή είναι μια πολυπαραγοντική δραστηριότητα της οποίας η ανάπτυξη και η ομαλή εξέλιξη επηρεάζεται και εξαρτάται από μια πληθώρα συνισταμένων. Στο παρόν άρθρο δε θα αναφερθούμε σε όλους αυτούς τους παράγοντες που συνδέονται με τη γραφή αλλά θα περιοριστούμε στους εργονομικούς παράγοντες (ergonomic factors) και τις αντισταθμιστικές τεχνικές (compensatory strategies)  - όπως είναι συγκεκριμένες τροποποιήσεις του περιβάλλοντος (environmental modifications) – που μπορεί να πραγματοποιήσει ο Εργοθεραπευτής για να ευοδώσει τη γραφή.  

Λέξεις – Κλειδιά

§         γραφή – παιδί – Εργοθεραπεία
§         εργονομικοί παράγοντες (ergonomic factors)
§         βιοκινητική προσέγγιση (biomechanical approach)
§         αντισταθμιστικές & προσαρμοστικές τεχνικές (compensatory & adaptation techniques)
§         παρέμβαση στα περιβάλλοντα-πλαίσια εκτέλεσης του μαθητή (student’s context)

ΓΡΑΦΗ & ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η γραφή  είναι μια από τις σημαντικότερες δεξιότητες που αποκτούν, αναπτύσσουν και χρησιμοποιούν τα παιδιά καθ΄όλη τη διάρκεια των σχολικών τους χρόνων κατά την εκτέλεση του ρόλου τους ως μαθητές. Περίπου το 10% με 20% των παιδιών σχολικής ηλικίας έχουν προβλήματα στη γραφή (έρευνα στις Η.Π.Α. ). Όταν οι γραφοκινητικές δεξιότητες είναι ανεπαρκείς τα παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με μια πληθώρα, δυσμενών συνεπειών τόσο στην ακαδημαϊκή τους επίδοση όσο και στις κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις με αποτέλεσμα να μειώνεται η επιτυχής συμμετοχή τους στα σχολικά, καθημερινά τους έργα. Πολλά από αυτά τα παιδιά παραπέμπονται σε Εργοθεραπευτές οι οποίοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν μια πληθώρα διαφορετικών μοντέλων αποκατάστασης. Παρακάτω θα αναφερθούμε στο Βιοκινητικό Μοντέλο (ή Προσέγγιση ή Πλαίσιο Αναφοράς) με βάση το οποίο γίνονται οι κατάλληλες περιβαλλοντικές προσαρμογές (Preminger, Weiss & Weintraub 2004). 

Η γραφή είναι μια πολύπλοκη σχολική δραστηριότητα που απαιτεί τη σύνθεση και ολοκλήρωση του οπτικών, κινητικών, αισθητηριακών και αντιληπτικών καναλιών (Amundson 2005 Amundson & Weil 1996). Οι Amundson & Weil δήλωσαν ότι: <<ο Εργοθεραπευτής είναι υπεύθυνος για την αναγνώριση κινητικών, αισθητηριακών, γνωστικών ακόμα και ψυχοκοινωνικών δυσκολιών που μπορεί να παρεμβαίνουν αρνητικά στην ομαλή εξέλιξη της γραφής και για την επιλογή και εφαρμογή κατάλληλων στρατηγικών ώστε να ξεπεραστούν ή έστω να μειωθούν αυτές οι δυσκολίες>> (Woodward & Swinth  2002).

Εργονομικοί Παράγοντες στη Γραφή (Ergonomic Factors) και η Βιοκινητική Προσέγγιση (Biomechanical Approach) ή το Βιοκινητικό Πλαίσιο Αναφοράς (Biomechanical Frame of Reference).

Η θέση για τη γραφή, η κινητικότητα και η σταθερότητα των άνω άκρων, ο τρόπος σύλληψης των εργαλείων γραφής, η θέση και η ποιότητα του χαρτιού και ο τύπος των εργαλείων γραφής είναι οι εργονομικοί παράγοντες που εμπλέκονται στη συγκεκριμένη δραστηριότητα ( Amundson 2005, Amundson & Weil 1996, Colangelo 1993, Johnson 1993).

H Βιοκινητική προσέγγιση ασχολείται με την επίδοση της εκτέλεσης του έργου κυρίως από τη σκοπιά των όρων: εύρος κίνησης, δύναμη και αντοχή.  Στα παιδιά με δυσκολίες στη γραφή η βιοκινητική προσέγγιση επικεντρώνεται κυρίως σε παράγοντες εργονομικούς όπως η καθιστή στάση, η θέση του χαρτιού, η σύλληψη του μολυβιού, τα εργαλεία γραφής, οι τύποι των χαρτιών για την γραφή και σε ειδικές ασκήσεις για την βελτίωση της μυϊκής δύναμης και αντοχής ( Amundson 2005, Amundson & Weil 1996, Colangelo 1993, Hagedorn 1997, Glennon 2003). 

Αντισταθμιστικές τεχνικές περιλαμβάνουν ειδικές προσαρμοστικές συσκευές, διαβάθμιση των δραστηριοτήτων και περιβαλλοντικές τροποποιήσεις με σκοπό τη βελτίωση της αλληλεπίδρασης ανάμεσα στις δυνατότητες του παιδιού και τις απαιτήσεις που απορρέουν από τις μαθησιακές του υποχρεώσεις. Οι εργονομικές διευθετήσεις που μπορούν να πραγματοποιηθούν είναι ζωτικής σημασίας για το παιδί με δυσκολίες στη γραφή γιατί ευοδώνουν τη μέγιστη λειτουργικότητα. Οι διευθετήσεις, αυτές αφορούν τη σωστή στάση του σώματος και τη σωστή τοποθέτηση του μαθητή για

 την σχολική εργασία ( Alston & Taylor 1985, Amundson 2005, Amundson & Weil 1996, Colangelo 1993, Glennon 003). 

.

Αναλυτικότερα:

Η καθιστή θέση (sitting posture). Αν και η όρθια στάση και η πρηνής θέση μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως εναλλακτικές θέσεις γραφής, οι μαθητές περνούν την περισσότερη ώρα της σχολικής ημέρας καθισμένοι στο θρανίο. Για το λόγο αυτό πρέπει να επικεντρωθούμε άμεσα στην καθιστή θέση του μαθητή όταν είναι στην τάξη. Η Benbow προτείνει ότι ο μαθητής πρέπει να κάθεται με τα πόδια σταθερά και αμετακίνητα στο πάτωμα (σπονδυλική στήλη - ισχία στις 90ο,  άρθρωση του γόνατος και ποδοκνημική επίσης στις 90ο ) παρέχοντας, έτσι, στήριξη στις μετακινήσεις βάρους και στις ρυθμίσεις της στάσης του σώματος καθώς γράφει. Η επιφάνεια του τραπεζιού πρέπει να είναι 5 εκατοστά πάνω από τους λυγισμένους αγκώνες όταν κάθεται στην καρέκλα. Σε αυτή τη θέση το παιδί μπορεί να έχει συμμετρία και σταθερότητα καθώς εκτελεί γραπτή εργασία .  

Ο Εργοθεραπευτής μπορεί να προτείνει τροποποίηση στα ύψη των θρανίων και των καθισμάτων ώστε να παρέχεται η απαραίτητη στήριξη και να διευθετήσει τον τρόπο και το τόπο όπου  πρέπει να κάθεται ο μαθητής. Μια προσαρμογή που βοηθά τη σταθερότητα του κορμού, τη σωστή στάση της κεφαλής και σταθεροποιεί τα αντιβράχια, είναι η αύξηση της γωνίας της επιφάνειας γραφής. Από το οριζόντιο, δηλαδή, επίπεδο δημιουργείται μια γωνία 30-40 το πολύ μοιρών. Αυτή η προσαρμογή εκτός από το ότι εμποδίζει ένα καμπτικό πρότυπο φέρνει, επίσης, το οπτικό ερέθισμα πιο κοντά στο οπτικό επίπεδο του παιδιού και συμβάλλει στην εστίαση της προσοχής (Εικόνα 2,3 & 4) (Alston & Taylor 1985, Amundson 2005, Amundson & Weil 1996, Colangelo 1993, Hackett 2003 ).   

Η θέση του χαρτιού για την γραπτή εργασία περιλαμβάνεται επίσης, στις απαραίτητες διευθετήσεις. Η θέση του χαρτιού πρέπει να είναι πλάγια στο γραφείο έτσι ώστε να είναι παράλληλη με τον πήχη του χεριού που χρησιμοποιεί το παιδί για να γράψει. Αυτή η γωνία του χαρτιού επιτρέπει στο μαθητή να βλέπει τι γράφει και αποτρέπει την διακοπή του γραψίματος. Οι δεξιόχειρες μαθητές πρέπει να πλαγιάζουν την κορυφή του χαρτιού 25-30 μοίρες αριστερά, με το χαρτί ακριβώς δεξιά από τη μέση γραμμή του σώματος. Αντιθέτως, για τους αριστερόχειρες μια κλίση 25-30 μοιρών δεξιά και τοποθέτηση του χαρτιού αριστερά της μέσης γραμμής του σώματος είναι απαραίτητη (Εικόνα 5).  Για τον αριστερόχειρα μαθητή που έχει σύλληψη του μολυβιού με κάμψη του καρπού (σαν γάντζο), η οποία μειώνει τις πλευρικές κινήσεις του καρπού, είναι κατάλληλη η πλάγια κλίση του χαρτιού προς τα αριστερά όπως κάνουν οι δεξιόχειρες μαθητές (Alston & Taylor 1985, Amundson 2005, Amundson & Weil 1996, Cavey 2000, Kurtz 2003).

Η σύλληψη του μολυβιού είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας για την σωστή εκτέλεση των γραπτών εργασιών και είναι ένα κομμάτι που ο Eργοθεραπευτής μπορεί να επέμβει. Η Benbow όρισε την ιδανική σύλληψη του μολυβιού ως μια δυναμική τριποδική σύλληψη με έναν ανοιχτό χώρο μέσα στην παλάμη. Αυτός ο ανοιχτός χώρος σε συνδυασμό με τα κερκιδικά δάχτυλα επιτρέπει στον αντίχειρα, τον δείχτη και τον μέσο να έχουν μεγαλύτερη κάμψη, έκταση και κυκλική κίνηση με ένα μολύβι κατά τη διάρκεια του γραψίματος. Παραλλαγές της σύλληψης υπάρχουν με κάποιες λαβές να κάνουν το γράψιμο πιο δύσκολο και λιγότερο λειτουργικό. 

Όταν, λοιπόν, η σύλληψη του μολυβιού επηρεάζει αρνητικά την εκτέλεση των γραπτών εργασιών τότε ο Εργοθεραπευτής μπορεί να τροποποιήσει τον τρόπο σύλληψης χρησιμοποιώντας κάποιο μέσο όπως μια ειδική πιάστρα μολυβιού. Συνήθως, παρεμβαίνουμε και σε ανώριμες συλλήψεις των   εργαλείων γραφής ακόμη και όταν το αποτέλεσμα της γραφής είναι καλό και αυτό διότι τις περισσότερες φορές επηρεάζεται αρνητικά η ταχύτητα (δηλ. τα παιδιά αυτά γράφουν πιο αργά ή στο μέλλον –όπου και οι απαιτήσεις θα είναι μεγαλύτερες- θα γράφουν πιο αργά) ή η προσπάθεια που καταβάλλεται από τα παιδιά (τώρα ή στο μέλλον) είναι υπερβολικά μεγαλύτερη από την αναμενόμενη με συνέπεια την κόπωση, την εξάντληση και την απογοήτευση.  

Ειδικές πιάστρες, δακτυλίδια, ακόμα και νάρθηκες μπορεί να χρησιμοποιηθούν ή άλλες τεχνικές όπως η σύλληψη ενός μικρού αντικειμένου π.χ. μικρό κομματάκι πλαστελίνης ή γόμας, με τα ωλένια δάκτυλα προάγει μια ωριμότερη σύλληψη του μολυβιού από τα κερκιδικά δάκτυλα. Άλλα εργαλεία που υποστηρίζουν την γραφή είναι τα μολύβια με επιπρόσθετο βάρος (υπάρχουν στο εμπόριο) που χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις αχνής γραφής και τρέμουλου και ειδικά βραχιόλια για καλύτερη σταθεροποίηση του μολυβιού (Amundson 2005, Amundson & Weil 1996, Cavey 2000).

Εργαλεία γραφής. Ο τύπος των εργαλείων γραφής που χρησιμοποιεί ένας μαθητής για να γράψει μπορεί να παίξει τόσο θετικό όσο και αρνητικό ρόλο στο αποτέλεσμα της γραφής. Τα παιδιά θα πρέπει να έχουν επιλογές ανάμεσα σε μια πληθώρα διαφορετικών υλικών για γραφή όπως:  κιμωλία, ειδικά στυλό με φως, με δόνηση ή με βάρος, δακτυλομπογιές, νερομπογιές, παστέλ, τζελ για τα μαλλιά, μαρκαδόροι, κ.α.

Επιφάνειες γραφής. Μια πληθώρα διαφορετικών χαρτιών γραφής πρέπει είναι διαθέσιμα στα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα. Χαρτιά χοντρά ή λεπτά, ματ ή γυαλιστερά, χρωματιστά, με γραμμές ή χωρίς γραμμές, με περιθώρια ή όχι, με τετραγωνάκια, με διακριτές γραμμές για την σωστή τοποθέτηση των γραμμάτων (π.χ. τετραχάρακο τετράδιο) . Ο Εργοθεραπευτής και ο Παιδαγωγός πρέπει να παρέχουν στο μαθητή τη δυνατότητα να πειραματιστεί με διαφόρων ειδών χαρτιά γραφής μέχρι να ανακαλύψει αυτό που του προσφέρει τη μέγιστη βοήθεια. Οι περισσότερες έρευνες επιβεβαιώνουν ότι το χαρτί με τις γραμμές βελτιώνει την επίδοση των παιδιών στη γραφή σε σύγκριση με τη χρήση χαρτιού χωρίς γραμμές.

Εναλλακτικά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλες επιφάνειες γραφής όπως πίνακας κιμωλίας, γραφή με το δάχτυλο σε άμμο, πάνω σε καθρέπτη με αφρό ξυρίσματος. Η γραφή σε κάθετο επίπεδο  (π.χ. στον τοίχο) προάγει την ενδυνάμωση και τη σταθερότητα του ώμου και του καρπού. 

ΕΠΙΛΟΓΟΣ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Τα παιδιά σχολικής ηλικίας ξοδεύουν το 31% ως και  το 60% της ακαδημαϊκής  τους μέρας πραγματοποιώντας δραστηριότητες λεπτής κινητικότητας μέσα στις οποίες κυρίαρχη θέση κατέχει η γραφή ( Hammerschmidt & Sudsawad 2004).  Από τα μεγαλύτερα παιδιά αναμένεται να μπορούν χρησιμοποιήσουν τη γραφή και σε άλλους τομείς της ζωής τους, όπως στο σπίτι, για να σημειώσουν για παράδειγμα ένα τηλεφωνικό μήνυμα, για να καταγράψουν δουλειές του σπιτιού, για να αλληλογραφήσουν με ένα φιλικό πρόσωπο, κ.α. (Woodward & Swinth 2002) . Συμπεραίνουμε πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η γραφή σε όλη, τελικά, τη ζωή των παιδιών και πόσο αρνητικό αντίκτυπο μπορεί να έχουν τα προβλήματα γραφής σε πολλά καθημερινά έργα τους.

Ο Εργοθεραπευτής οφείλει να παρέμβει σε όλα εκείνα τα στοιχεία που δυσχεραίνουν την  ομαλή πρόοδο της γραφής. Ακόμη και σε πολύ σοβαρά προβλήματα μπορεί να προτείνει λύσεις υποστηρικτικής τεχνολογίας που πολλές φορές μπορεί να αποδειχτούν και σωτήριες. Κλείνοντας να αναφερθούμε στα επιτεύγματα της υψηλής τεχνολογίας (high tech tools) που μπορούν να βοηθούν παιδιά και ενήλικες με δυσκολίες γραφής. 

Στην πρώτη γραμμή βρίσκονται οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές οι οποίοι προσφέρουν μια ποικιλία βοηθητικών προγραμμάτων όπως:  επεξεργαστές κειμένων, προγράμματα με πρόβλεψη λέξεων (π.χ. πατώντας το 1ο γράμμα σου δείχνουν πιθανές λέξεις και συνώνυμά τους), προγράμματα που διορθώνουν ορθογραφικά λάθη, προγράμματα ηχογράφησης και ηλεκτρονικούς λογογράφους και ειδικών περιφερικών συστημάτων όπως: μεγάλα πληκτρολόγια, ειδικά ποντίκια, οθόνες αφής, κ.α.  ( Denton, Cope & Moser 2006, Cavey 2000, Kurtz 2003, Preminger, Weiss & Weintraub 2004) .

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

i.            Alston, J. & Taylor, J (1985). The Handwriting File. Wisbech Cambs: L.D.A.
ii.            Amundson, S. J. (2005). Prewriting & Handwriting Skills. In J. Case-Smith (Eds.), <> (p. p 587-607), 5th Edition, St. Louis: Mosby.
iii.            Amundson, S. J. & Weil, M. (1996). Prewriting & Handwriting Skills. In J. Case-Smith, A. S. Allen & N. P. Pratt (Eds.), > (p. p 524-539), 3rd Edition,   St. Louis: Mosby.
iv.            Cavey, D., (2000). Dysgraphia: Why Johnny can’t write? 3rd edit. . Austin, Texas: Pro-ed, An International Publisher.
v.            Colangelo, C.A., (1993). Biomechanical Frame of Reference. In P. Kramer & J. Hinojosa (Eds.), < Occupational Therapy>> (p. p. 233-289).
London: Williams & Wilkins.
vi.            Dennis L.J. & Swinth Y., (2001). Pencil Grasp and Children’s Handwriting Legibility during Different-Length Writing Tasks. American 
Journal of Occupational Therapy, 55, 175-183.
vii.             Denton L. P., Cope S. & Moser C., (2006). The Effects of Sensorimotor-Based Intervention Versus Therapeutic Practice on Improving Handwriting Performance in 6 to 11-Year-Old Children. American Journal of Occupational Therapy, 60, 16-26.
viii.            Johnson, J., (1996). School-Based Occupational Therapy’. In J. Case-Smith, A. S. Allen, N. P. Pratt (Eds), < Children>> (p. p. 701-705). 3rd Edition, St. Louis: Mosby.
ix.            Hackett, J. (2003). Children with juvenile idiopatic arthritis. In C. S. Hong & L. Howard (Eds.), <> 
(p. p. 332). London: Whurr Publishers.
x.            Hagedorn, R. (1997). Foundations for practice in Occupational Therapy. 2nd edit.. Edinburgh: Churchill Livingstone.
xi.            Hammerschmidt S. & Sudsawad P. (2004). Teachers` Survey on Problems with Handwriting: Referral, Evaluation and Outcomes. American 
Journal of Occupational Therapy, 58, 185-192.
xii.            Glennon, T. (2003).Paediatric Occupational Therapy & Handwriting Difficulties. In K. Sladyk (Eds.), 
(card 5-27). New Jersey: Slack Incorporated.
xiii.            Kurtz, L.A. (2003). How to Help a Clumsy Child: Strategies for young children with developmental motor concerns. London & New York: 
Jessica Kingsley Publishers.
xiv.            Mulligan, S. (2003). Occupational Therapy Evaluation for Children. Baltimore-Maryland: Lippincott, Williams & Wilkins. 
xv.            Occupational Therapy Students of Colorado State University, Kurtzweil, C. (2002). Appendix 13 – A, Part I: Strategies and Activities
for Addressing Common School Problems. In A. C. Bundy, S. J.  Lane & E. A. Murray (Eds.), <> 
(p. p. 323-331), 2nd.  edit., Philadelphia: F. A. Davis Company.
xvi.            Preminger F., Weiss L. P. & Weintraub N. (2004).Predicting Occupational Performance: Handwriting versus Keyboarding. American 
Journal of Occupational Therapy, 58, 193-201.
xvii.            Reisman E. J. (1990). Poor Handwriting: Who is Referred? American Journal of Occupational Therapy, 45, 849-852.
xviii.            Teodorescu I. & Addy L., M. (2001). Write from the start. Michigan: Frank Schaffer Publications (LDA).
xix.            Woodward S. & Swinth Y. (2002). Multisensory Approach to Handwriting Remediation: Perceptions of School-Based Occupational 
Therapists. American Journal of Occupational Therapy, 56, 305-312.

Πώς κρατάμε το μολύβι; (φωτογραφίες)

Το σωστό κράτημα του μολυβιού είναι μια σημαντική συνήθεια που τα παιδιά πρέπει να κατακτήσουν κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους στο Νηπιαγωγείο. Καθώς αυτό δε συμβαίνει πάντα δίνουμε μεγάλη έμφαση και στην πρώτη τάξη του Δημοτικού. Οι φωτογραφίες που ακολουθούν είναι κατατοπιστικές για το σωστό κράτημα του μολυβιού:

Όπως φαίνεται και στις φωτογραφίες για το κράτημα του μολυβιού συνεργάζονται τρία δάκτυλα, ο αντίχειρα, ο δείκτης και το μεσαίο δάκτυλο. Το μεσαίο δάκτυλο μπαίνει κάτω από το μολύβι, σαν μαξιλαράκι, και τα άλλα δύο κρατούν τις δύο πλευρές του μολυβιού χωρίς να σκεπάζει το ένα δάκτυλο το άλλο.

Το σωστό κράτημα του μολυβιού απασχολεί τους ανθρώπους διεθνώς και το διαδίκτυο βρίθει από σχετικά άρθρα σε όλες τις γλώσσες του κόσμου. Χαρακτηριστική και η επόμενη εικόνα που περιλαμβάνει οδηγίες στα αγγλικά:

Στην εικόνα αυτή τονίζεται και κάτι ακόμη σημαντικό, το πώς στηρίζεται το χέρι που γράφει πάνω στο θρανίο. Μια τέτοια στήριξη του χεριού προϋποθέτει αρκετή προσπάθεια εκ μέρους του παιδιού καθώς θα πρέπει να μάθει να λυγίζει τον καρπό του και να κρατά το χέρι την ώρα που γράφει κάτω από τη γραμμή και όχι δίπλα ή πολύ χειρότερα από πάνω.

Στην εικόνα αυτή μπορείτε να δείτε πολλούς τρόπους κρατήματος του μολυβιού. Μόνο η τελευταία, η  J, είναι η σωστή όταν το μολύβι το χρησιμοποιούμε για να γράψουμε.

Μια ακόμη κατατοπιστική φωτογραφία που δείχνει και τη θέση των τριών δακτύλων γύρω από το μολύβι, πώς στηρίζεται το χέρι στο θρανίο όταν γράφει και πώς λυγίζει ο καρπός  αλλά και πού ακουμπά το μολύβι στο πάνω μέρος, στη διχάλα που δημιουργεί η παλάμη μας ανάμεσα στον αντίχειρα και στο δείκτη. Παρατηρήστε ότι στην κατάσταση αυτή και όπως είναι λυγισμένα τα δάκτυλα χωράει ανάμεσά τους μια μικρή σφαίρα, όπως τονίζουν διάφοροι ειδικοί...

Για να διευκολύνουμε όσα παιδιά δυσκολεύονται στο σωστό κράτημα, υπάρχουν στο εμπόριο ειδικά "δακτυλίδια" από καουτσούκ που μπαίνουν στο μολύβι και αναγκάζουν το παιδί να αφήνει κενό ανάμεσα στα τρία δάκτυλα που κρατούν το μολύβι.

Να και ένας λανθασμένος τρόπος κρατήματος του μολυβιού και που δυστυχώς τον εφαρμόζουν πολλά παιδάκια αν σχολείο και γονείς δεν επιμείνουν να τοποθετηθεί σωστά τα δάκτυλά του. Ένας τέτοιος λανθασμένος τρόπος δεν επιτρέπει στο παιδί να γράψει όμορφα και επιπλέον το γράψιμο γίνεται μια κουραστική υπόθεση που του δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα.

Να μερικά ακόμη σημαντικά για το άνετο και ωραίο γράψιμο πράγματα που πρέπει να προσέξουμε:

1. Όταν γράφει το παιδί μας φροντίζουμε το κάθισμα και το τραπέζι να του επιτρέπουν να πατάει καλά τα πόδια του στο δάπεδο. Ναι, βεβαίως, δε γράφουμε με τα πόδια! όμως παίζουν το δικό τους σημαντικό ρόλο για να μπορέσει το χέρι να αποδώσει όσα παραπάνω αναφέραμε.

2. Προσοχή και στη θέση της πλάτης και του κεφαλιού. Όχι στο υπερβολικό σκύψιμο που ζημιώνει και τη σπονδυλική στήλη και τα μάτια. Η άνετη θέση της πλάτης βοηθάει και στην αποφυγή της κόπωσης.

3. Δείτε επίσης πώς τοποθετούμε το τετράδιο όταν γράφουμε, λιγάκι λοξά. Η κλίση του τετραδίου είναι φυσικά διαφορετική για δεξιόχειρες και διαφορετική για αριστερόχειρες. Αυτή η κλίση του τετραδίου διευκολύνει και το λύγισμα του καρπού ενώ όταν το τετράδιο στέκεται κάθετα ο καρπός ζορίζεται υπερβολικά για να βρει τη σωστή θέση.

4. Στην εικόνα δε δείχνει πού βάζουμε το άλλο χέρι όταν γράφουμε. Όμως είναι σημαντική και η δική του θέση. Πρέπει να βρίσκεται πάνω στο τραπέζι ώστε να μη στραβώνει η σπονδυλική στήλη, μα να μη σκεπάζει το γραπτό με τρόπο που ο φωτισμός να μειώνεται. Και μια και αναφερθήκαμε στο φωτισμό να υπογραμμίσουμε και το δικό του ρόλο. Το φως την ώρα που γράφουμε πρέπει να πέφτει με τέτοιο τρόπο που να μην προκαλεί το χέρι μας σκιά στο σημείο που γράφουμε.

Και τώρα δείτε μερικά από τα δικά μας χεράκια στις πρώτες μας προσπάθειες γραφής. Κάποια κρατάνε καλύτερα το μολύβι, κάποια όχι. Γι' αυτό και χρειαζόμαστε τη βοήθεια των γονιών ώστε συντονισμένα να υποστηρίζουμε το παιδί στο δύσκολο έργο του και μέχρι να του γίνουν συνήθεια ο σωστός τρόπος του κρατήματος του μολυβιού αλλά και όλα τα υπόλοιπα που αναφέραμε παραπάνω. Συνήθεια που θα του εξασφαλίσει και ωραία γράμματα και ταχύτητα στο γράψιμο και μάλιστα με λιγότερο κόπο. Σημαντικότατοι λόγοι και οι τρεις ώστε γονείς και δάσκαλοι να βάλουμε τα δυνατά μας στο τόσο κρίσιμο για την πορεία ενός μαθητή τομέα αλλά και στη ζωή του αύριο...

Να ένας σωστός τρόπος κρατήματος του μολυβιού. Το σώμα επίσης δε σκύβει και το άλλο χέρι στέκεται και αυτό σωστά πάνω στο τραπέζι. 

Τις επόμενες φωτογραφίες δε θα τις σχολιάσουμε. Ούτε τα θετικά, ούτε τα αρνητικά.  Ο καθένας βέβαια με βάση όσα είπαμε παραπάνω μπορεί να δει μόνος του τι πάει καλά και τι όχι σε κάθε περίπτωση. Ας θυμόμαστε όμως ότι μικρά παιδάκια είναι ακόμη και έχουν δρόμο πολύ μπροστά τους. Κι αν κάτι δεν το κάνουν καλά έχουμε ευθύνη κι εμείς οι μεγάλοι που δεν τους διδάξαμε όσο και όπως έπρεπε το σωστό. 

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα παραπάνω αφορούν παιδιά που γράφουν με το δεξί χέρι. Στους αριστερόχειρες υπάρχουν κάποιες διαφοροποιήσεις, εμείς όμως δεν έχουμε φέτος στην τάξη κανένα παιδάκι που να γράφει με το αριστερό και δεν εστιάσαμε καθόλου στο ζήτημα. Πχ οι αριστερόχειρες πρέπει λένε οι ειδικοί να κρατάνε το μολύβι λίγο πιο πάνω από τους άλλους ώστε να ελέγχουν με το μάτι τι γράφουν. Και με την ευκαιρία να τονίσουμε και αυτό το σημείο, το μολύβι οι δεξιόχειρες δεν πρέπει να το κρατούν ούτε πολύ κοντά στη μύτη του ούτε και πολύ μακριά της. Παρατηρήστε τις πρώτες εικόνες που δημοσιεύσαμε και θα δείτε τι εννοούμε...


Δείτε στην προηγούμενη ανάρτηση

http://prwtakia.blogspot.gr/2012/10/blog-post_8725.html

βίντεο για το σωστό κράτημα του μολυβιού...

Το κράτημα του μολυβιού (βίντεο)

Μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό

http://www.paidevo.gr/parents/?p=1576  - αναδημοσίευση άρθρου από τον προηγούμενο σύνδεσμο:

Posted on September 3, 2012 

Γράφει η Άντρη Κυριακίδου Σολωμονίδου, Εκπαιδευτικός

Μετάβαση είναι το «πέρασμα» από μια γνωστή κατάσταση σε μια άλλη, άγνωστη σε μας, και μπορεί να αφορά οποιαδήποτε πτυχή της ζωής μας, όπως π.χ. είναι η μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό, από το δημοτικό στο γυμνάσιο, η μετάβαση από την παιδική στην εφηβική ηλικία, η μετάβαση από το σχολείο στην αγορά εργασίας ακόμα και η μετακόμιση σε άλλη πόλη ή χώρα κτλ.

Φανταστείτε ένα παιδί που μαθαίνει να κολυμπά. Αρχικά, απολαμβάνει το παιχνίδι στο νερό μέσα στη μικρή παιδική πισίνα. Φορά μπρατσάκια ή σωσίβιο, έχει τουλάχιστον ένα από τους γονείς του κοντά του και κρατά κάποια από τα παιχνίδια του. Νιώθει ασφάλεια. Λίγο καιρό μετά του λένε πως μεγάλωσε και πρέπει τώρα να μάθει να κολυμπά στη μεγάλη πισίνα. Τα μπρατσάκια είναι για τα μικρά παιδιά του τα παίρνουν κι αυτά. Χωρίς να το πολυσκεφτεί, βρίσκεται μέσα σε μια πολύ μεγαλύτερη πισίνα, πολύ πιο βαθιά, χωρίς τα μπρατσάκια, που του παρείχαν ασφάλεια, και χωρίς τα πολλά παιχνίδια. Οι γονείς του, αρχικά, το κρατούν λίγο, αλλά σιγά-σιγά το αφήνουν, ενθαρρύνοντάς το να κλωτσήσει τα πόδια και να κουνά τα χέρια, για να μάθει να κολυμπά από μόνο του. Εδώ, χάνεται η ασφάλεια που ένιωθε και αρχίζει μια εσωτερική αναζήτηση των δυνάμεών του.

Το αν θα καταφέρει, εύκολα ή δύσκολα, αυτό το παιδί να κολυμπήσει, εξαρτάται από μια σειρά από παράγοντες. Είναι η σωστή χρονική περίοδος για να δοκιμάσει το παιδί αυτή τη μετάβαση; Ήταν προετοιμασμένο για αυτήν; Έχει αποκτήσει όλες εκείνες τις δεξιότητες που θα του χρειαστούν για να πετύχει; Πόσο στηρικτικό ή όχι ήταν το περιβάλλον γύρω του;

Ένα παιδί το οποίο έμαθε να κλωτσά τα πόδια του στο νερό, να ξαπλώνει ανάσκελα πάνω στην επιφάνεια και να κρατά την αναπνοή του κάτω από το νερό, ίσως τολμήσει πιο εύκολα να κολυμπήσει στα βαθιά και ίσως, μάλιστα, να το απολαύσει! Αντίθετα, το παιδί που δε λέει να φύγει από την αγκαλιά της μαμάς του και παθαίνει υστερία αν βραχεί το προσωπάκι του ή αρνείται να πατήσει μέσα στο νερό χωρίς τα μπρατσάκια του, δύσκολα θα αντιδράσει σωστά μέσα στη μεγάλη πισίνα.

Ποιο είναι το συμπέρασμα από αυτό τον παραλληλισμό; Για να είναι επιτυχημένη η κάθε μετάβαση θα πρέπει να μας βρει προετοιμασμένους!

Προετοιμάζοντας το παιδί για τη μετάβαση 

από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο

Είναι το παιδί μου έτοιμο για το δημοτικό σχολείο; Πώς μπορώ να το βοηθήσω; Ποιες είναι οι απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες που θα πρέπει να έχει για να πετύχει σε αυτή τη δύσκολη και σημαντική μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο;

Τι αναμένει η δασκάλα της Α’ τάξης από τα «πρωτάκια» της:

• Να πειθαρχούν σε βασικούς κανόνες συμπεριφοράς μέσα και έξω από την τάξη.

• Να κοινωνικοποιούνται χωρίς δυσκολίες με τα άλλα παιδιά της ηλικίας τους.

• Να ακολουθούν προφορικές οδηγίες ενός ή δύο σκελών.

• Να εκφράζονται χρησιμοποιώντας ολοκληρωμένες προτάσεις.

• Να μπορούν να αιτιολογήσουν την άποψή τους

• Να μπορούν να αναλύουν φωνολογικά μια λέξη (π.χ. από ποια φωνή ξεκινά, με ποια φωνή τελειώνει, αν μέσα της έχει μια συγκεκριμένη φωνή, κλπ)

• Να αναγνωρίζουν το όνομά τους γραμμένο κάπου.

• Να μετρούν μέχρι το δέκα.

• Να σειροθετούν και να συγκρίνουν τους αριθμούς 0-10.

• Να αναγνωρίζουν και να ονομάζουν τα βασικά σχήματα (κύκλος, τετράγωνο, ορθογώνιο, τρίγωνο).

• Να κατανοούν και να χρησιμοποιούν σε περιγραφές και συγκρίσεις αντικειμένων τις προμαθηματικές έννοιες (πλατύ-στενό, μακρύ-κοντό, ψηλό-χαμηλό, κλπ).

• Να αναγνωρίζουν και να ονομάζουν τα χρώματα.

• Να κρατούν με λειτουργική λαβή το μολύβι.

• Να χρωματίζουν, χωρίς να βγαίνουν έξω από τις γραμμές του περιγράμματος.

• Να κάθονται σωστά στην καρέκλα.

Όλα τα πιο πάνω είναι οι σημαντικότεροι στόχοι της προδημοτικής εκπαίδευσης. Άρα, η επιλογή ενός καλού νηπιαγωγείου θα προσφέρει στο παιδί σας πολλές ευκαιρίες, μέσα από ευχάριστες δραστηριότητες, να καλλιεργήσει τις πιο πάνω δεξιότητες. Παράλληλα με το νηπιαγωγείο, όμως, θα πρέπει κι εσείς να αφιερώνετε χρόνο στο παιδί σας, βοηθώντας το κι εσείς να αναπτύξει τις απαραίτητες δεξιότητες.

1. Δεξιότητες επικοινωνίας και γενικές γνώσεις

Με τον όρο δεξιότητες επικοινωνίας εννοούμε την ικανότητα του παιδιού από τη μια να επικοινωνεί με σαφήνεια τις ανάγκες του και από την άλλη να κατανοεί τους άλλους (δηλαδή, ομιλία και ακρόαση). Γενικές γνώσεις είναι το ενδιαφέρον που επιδεικνύει το παιδί για να μαθαίνει πληροφορίες για το περιβάλλον του. Τα παιδιά που μπορούν να επικοινωνούν καλά, ως ομιλητές και ακροατές, και που είναι περίεργοι να μάθουν για τον κόσμο γύρω τους, είναι τα παιδιά που είναι έτοιμα να επιτύχουν στο σχολείο, αλλά και σε κάθε τομέα στη ζωή τους.

Συνήθως τα παιδιά που έχουν ανεπτυγμένες δεξιότητες επικοινωνίας και επαρκείς γενικές γνώσεις:

• μπορούν να διηγούνται ιστορίες που έχουν ακούσει

• παίζουν, μόνα ή με φίλους, παιχνίδια φαντασίας

• κατανοούν προφορικές οδηγίες και τις εκτελούν

• μπορούν να εκφράσουν τις ανάγκες τους σε ενήλικες ή συνομήλικούς τους, με τρόπο που να γίνονται κατανοητά

Πώς τα βοηθούμε να καλλιεργήσουν αυτές τις δεξιότητες 

– Συμβουλές σε γονείς

• διαβάζουμε στα παιδιά και μετά συζητούμε για αυτά που διαβάσαμε

• ζητούμε από τα παιδιά να μας διηγηθούν μια γνωστή τους ιστορία

• παίζουμε μαζί τους παιχνίδια ρόλων και φαντασίας

• κάνουμε συζητήσεις μαζί τους για διάφορα θέματα, εμπλουτίζοντας έτσι το λεξιλόγιό τους

• κάνουμε συνδέσεις μεταξύ των βιβλίων/παραμυθιών που διαβάζουμε και της καθημερινότητας, π.χ. «Αυτός ο γάτος μοιάζει πολύ με τον Ιγνάτιο από το βιβλίο που διαβάσαμε σήμερα!» ή «Αν ήταν στη θέση σου ο Άρθουρ τι νομίζεις ότι θα έκανε;»

2. Συναισθηματική ωριμότητα

Συναισθηματική ωριμότητα, είναι η ικανότητα του παιδιού να αναγνωρίζει και να εκφράζει τόσο θετικά όσο και αρνητικά συναισθήματα, με ποικίλους τρόπους, που να ταιριάζουν σε κάθε περίσταση επικοινωνίας. Είναι, επίσης, η ικανότητα της ενσυναίσθησης (το να βάζουν τον εαυτό τους στη θέση του άλλου) και της προθυμίας να βοηθήσουν άλλους που έχουν ανάγκη.

Τα παιδιά που είναι συναισθηματικά υγιή και ώριμα, εκφράζουν αυτά που νιώθουν αλλά είναι και σε θέση να κατανοήσουν τους άλλους. Είναι τα παιδιά που κάνουν εύκολα φίλους και βιώνουν τη σχολική ζωή ως μια ευχάριστη εμπειρία. Τα παιδιά αυτά συνήθως:

• βοηθούν άλλα παιδιά που έχουν χτυπήσει ή δείχνουν στεναχωρημένα

• προθυμοποιούνται να βοηθήσουν άλλα παιδιά σε μια εργασία, όταν αντιληφθούν ότι αυτά δυσκολεύονται

• προσπαθούν να σταματήσουν ένα καβγά ή να λύσουν μια διαφωνία

• προσκαλούν άλλα παιδιά σε ένα παιχνίδι ή μια δραστηριότητα

• δείχνουν σημάδια ενσυναίσθησης

Πώς τα βοηθούμε να καλλιεργήσουν αυτές τις δεξιότητες 

– Συμβουλές σε γονείς

• τα εξασκούμε στην περιγραφή συναισθημάτων, π.χ. «Νομίζω πως ο φίλος σου ο Γιώργος σήμερα είναι λυπημένος. Τον βλέπεις; Δε χαμογελάει.»

• δώστε το καλό παράδειγμα, δείχνοντάς τους πως κι εσείς νοιάζεστε για τους άλλους ανθρώπους. Τα παιδιά αντιγράφουν τις δικές σας συμπεριφορές.

• ενθαρρύνετε τα παιδιά να συμπεριλαμβάνουν άλλα παιδιά στο παιχνίδι τους

• επιβραβεύσετε τα όποτε βοηθούν άλλους, π.χ. «Μου άρεσε πολύ ο τρόπος που βοήθησες την αδερφή σου σήμερα με τα μαθήματά της!»

• μιλήστε στα παιδιά σας για οποιεσδήποτε αλλαγές στην καθημερινή τους ρουτίνα, έτσι ώστε να είναι προετοιμασμένα

• νηπιαγωγείο και δημοτικό σχολείο θα πρέπει να συνεργαστούν, έτσι ώστε οι εκπαιδευτικοί να είναι ενήμεροι για το περιβάλλον από το οποίο προέρχονται και στο οποίο θα μεταβούν τα παιδιά. Είναι καλό να κανονίζονται επισκέψεις γνωριμίας και ανταλλαγής εμπειριών και ιδεών, με ή και χωρίς τα παιδιά.

3. Κοινωνικές δεξιότητες

Με τον όρο κοινωνικές δεξιότητες εννοούμε την ικανότητα των παιδιών να συνεργάζονται, να περνούν καλά με τους άλλους και να κάνουν φίλους. Ακόμα, στον όρο αυτό συμπεριλαμβάνεται η ικανότητα ανάληψης ευθύνης, η επίδειξη σεβασμού, η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και προσαρμογής σε ρουτίνες. Με βάση την εμπειρία μου έχω διαπιστώσει πως παιδιά με ανεπτυγμένες κοινωνικές δεξιότητες έχουν θετική στάση προς τη μάθηση και είναι πρόθυμα να εξερευνήσουν νέα πράγματα, όπως παιχνίδια, βιβλία κλπ. Τα παιδιά αυτά:

• υπακούουν σε κανονισμούς και ακολουθούν οδηγίες

• έχουν καλές σχέσεις με άλλα παιδιά και ενήλικες

• έχουν πολλούς φίλους και δεν προσκολλώνται μόνο σε μερικούς

• έχουν αυτοέλεγχο

• επιλύουν προβλήματα χωρίς τη βοήθεια ή την παρέμβαση ενηλίκων

• προσαρμόζονται σε καινούριες ρουτίνες

• είναι ανεχτικά με τα λάθη των άλλων

• προσέχουν και φροντίζουν τα προσωπικά τους αντικείμενα

• σέβονται τους άλλους, ειδικά τους μεγαλύτερους

• αρέσκονται στο να δοκιμάζουν νέες δραστηριότητες και να παίζουν καινούρια παιχνίδια

Πώς τα βοηθούμε να καλλιεργήσουν αυτές τις δεξιότητες

 – Συμβουλές σε γονείς

• δίνετε στα παιδιά επιλογές ώστε να εξασκηθούν στην ανάληψη αποφάσεων

• να δίνετε το καλό παράδειγμα με τις δικές σας φιλικές/κοινωνικές σχέσεις και υποχρεώσεις

• παίζετε μαζί τους παιχνίδια όπως «Ο Γιάννης λέει…», για να τα εξασκήσετε στο να ακολουθούν οδηγίες και να ακούν προσεχτικά

• να κανονίζετε συχνά συναντήσεις με άλλα παιδιά για να έχουν την ευκαιρία να παίξουν, να μοιραστούν και να περιμένουν τη σειρά τους

• προετοιμάστε τα παιδιά για κάθε αλλαγή ενασχόλησης/δραστηριότητας, π.χ. «Σε 5 λεπτά θα πας για ύπνο».

4. Γλωσσική και γνωστική ανάπτυξη

Με τον όρο γλωσσική και γνωστική ανάπτυξη εννοούμε την ικανότητα αναγνώρισης λέξεων και αριθμών, την αρίθμηση και την επάρκεια μνήμης, καθώς επίσης και τις πιο προηγμένες μορφές γραφής και ανάγνωσης. Παιδιά των οποίων η γλωσσική και γνωστική δεξιότητα είναι κατάλληλη για τον ομαλή μετάβαση στο δημοτικό σχολείο:

• αναγνωρίζουν το όνομά τους γραμμένο κάπου

• αναγνωρίζουν κάποιες ταμπέλες σε οικείο τους περιβάλλον (κοντά στο σπίτι ή στο σχολείο τους)

• παίζουν με μολύβια και χρώματα

• αναγνωρίζουν τα χρώματα και τα βασικά σχήματα

• αναγνωρίζουν κάποια από τα γράμματα του αλφαβήτου

• δείχνουν ενδιαφέρον στα βιβλία και απολαμβάνουν να τα μετροφυλλούν

• είναι ικανά να θυμούνται γεγονότα, ιστορίες, οδηγίες κλπ

Πώς τα βοηθούμε να καλλιεργήσουν αυτές τις δεξιότητες 

– Συμβουλές σε γονείς

• παίξετε μαζί τους παιχνίδια που περιέχουν γράμματα

• ακούστε ή και τραγουδήστε γνωστά ή αγαπημένα τους τραγούδια

• διαβάστε και διηγηθείτε παραμύθια και ενθαρρύνετε τα παιδιά να σας διηγηθούν κι αυτά ιστορίες που τους άρεσαν

• μετρήστε μαζί τους αβγά, σκαλοπάτια, παπούτσια, δέντρα, αυτοκίνητα, κλπ

• παίξετε παιχνίδια ομαδοποίησης, ταξινόμησης, σειροθέτησης (με πιρούνια και κουτάλια, όσπρια, ρούχα, κουμπιά, κλπ)

• μιλήστε για τα γράμματα που είναι μέσα στο όνομά τους και στο δικό σας (βρείτε λέξεις που αρχίζουν/τελειώνουν με αυτά, λέξεις που είναι φαγητά ή ζώα, άλλα ονόματα που αρχίζουν με τα γράμματα αυτά, κλπ)

• εξηγείστε τους τα σήματα οδικής κυκλοφορίας και τα χρώματα των φαναριών της τροχαίας

• παίξετε παιχνίδια μνήμης και αριθμητικά παιχνίδια

• μπορείτε να επινοήσετε μαζί με τα παιδιά δικά σας παιχνίδια και να τα παίζετε μαζί ή ακόμα να τα μάθετε και στους φίλους σας

• μιλήστε για τα σχήματα αντικειμένων γύρω σας, στο περιβάλλον του σπιτιού, στην αυλή, στο δρόμο

Σε περίπτωση που παρατηρείται μεγάλη δυσκολία στους πιο πάνω τομείς, τότε το παιδί θα πρέπει να παραπεμφθεί για αξιολόγηση και πιθανή παρέμβαση σε Λογοθεραπευτή/Λογοπαθολόγο.

5. Σωματική υγεία και ευεξία

Σωματική υγεία και ευεξία είναι η φυσική ετοιμότητα για το σχολείο, η σωματική ανεξαρτησία, καθώς επίσης και οι ανεπτυγμένες κινητικές δεξιότητες. Τα παιδιά με σωματική υγεία και ευεξία έχουν μεγαλύτερη συγκέντρωση, καλή μνήμη, αυξημένη δημιουργικότητα και δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να έχουν τα παιδιά αυξημένη αυτοεκτίμηση και μειωμένο άγχος. Συνήθως αυτά τα παιδιά:

• καταναλώνουν θρεπτικά γεύματα και δεν πηγαίνουν στο σχολείο πεινασμένα

• κοιμούνται αρκετά, ώστε να έχουν αρκετή ενέργεια

• μπορούν να πάνε στο αποχωρητήριο από μόνα τους

• είναι ντυμένα ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες

• έχουν ανεπτυγμένες τις κινητικές δεξιότητες

• χειρίζονται μικρά και λεπτά αντικείμενα

Πώς τα βοηθούμε να καλλιεργήσουν αυτές τις δεξιότητες

 – Συμβουλές σε γονείς

• παίξετε μαζί τους παιχνίδια που απαιτούν κίνηση

• αφήστε τα να εξασκηθούν στο σκαρφάλωμα

• σιγουρευτείτε ότι κοιμούνται αρκετά (10-12 ώρες ημερησίως)

• δώστε τους ψαλίδι, πινέλα, δαχτυλομπογιές, πλαστελίνη, πηλό, κλπ

• συνηθίστε τα σε σνακ φρούτων, δημητριακών και λαχανικών

• διορθώστε τα όταν δεν κρατούν το μολύβι σωστά

Πώς κρατούμε το μολύβι σωστά:

Ο τρόπος με τον οποίο κρατά το παιδί το μολύβι είναι πολύ σημαντικός, γιατί καθορίζει την κίνηση κατά τη γραφή. Τα δάκτυλα θα πρέπει να ακουμπούν το μολύβι 1-3 εκ. από τη μύτη του μολυβιού και θα πρέπει να είναι σε θέση να κινούνται ανεξάρτητα το ένα από το άλλο. Τα παιδιά που γράφουν με το αριστερό τους χέρι θα πρέπει να κρατούν το μολύβι λίγο ψηλότερα (3 εκ.), έτσι ώστε να μπορούν να βλέπουν αυτό που γράφουν. Ο αντίχειρας, ο δείκτης και το μεσαίο δάχτυλο πρέπει να μοιράζονται εξίσου το κράτημα του μολυβιού.

Προβλήματα που παρατηρούνται συχνά:

• το μεσαίο δάχτυλο να είναι στο πάνω μέρος τους μολυβιού

• ο αντίχειρας να είναι πάνω από το δείκτη

• ο αντίχειρας να είναι τεντωμένος

• ο αντίχειρας και ο δείκτης να είναι παράλληλα

Θα πρέπει να τονιστεί ότι, παιδιά τα οποία δεν κρατούν με τον ενδεδειγμένο τρόπο το μολύβι, αλλά αυτό δεν τους εμποδίζει κατά τη γραφή τους, δεν θα πρέπει να προβληματίζουν τους γονείς. 

Παιδί, το οποίο η λαβή του μολυβιού του αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα κατά τη γραφή, θα πρέπει να προβεί σε αξιολόγηση από Εργοθεραπεύτρια, για πιο εξειδικευμένη παρέμβαση.