Κάθε γράμμα και μια γιορτή! (Ιδέες για το μάθημα της Γλώσσας)

Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

Η Πρώτη τάξη είναι έτσι κι αλλιώς γιορτή για τα Πρωτάκια. Σε καμιά άλλη τάξη τα παιδιά δεν είναι τόσο ορεξάτα να μάθουν και να κατακτήσουν όσα διδάσκει το σχολείο. Καλό όμως είναι στη γιορτή αυτή να συμμετέχει και η οικογένεια. Να δίνει έμφαση σε όσα καινούργια έμαθε το παιδί στο σχολείο  και να βοηθά με όμορφες δραστηριότητες να γίνει η εμπέδωση της διδασκαλίας. Ειδικά στο μάθημα της Γλώσσας και την περίοδο που θα διδάσκονται τα γράμματα της Αλφαβήτας.

Τι μπορούν να κάνουν τα παιδιά και οι γονείς στο σπίτι; Ενδεικτικά αναδημοσιεύουμε την ακόλουθη ανάρτηση από ένα άλλο ιστολόγιο που είχαμε δημιουργήσει στο παρελθόν για την Πρώτη τάξη του Δημοτικού:

http://protaki.blogspot.gr/2008/10/blog-post_14.html

Αααα! Σήμερα είχαμε μεγάαααλη γιορτή στην Α΄ τάξη. Τη γιορτή του Α.

Α, όπως λέμε άνθρωπος. Α, όπως λέμε αγάπη. Και α, όπως λέμε αρχή! Καλή μας αρχή στη γνωριμία με τα γράμματα της αλφαβήτας.

Ξεκινήσαμε το μάθημα με λεξούλες που αρχίζουν από α:

αλάτι, άμμος, αστέρι, αυτοκίνητο, αχλάδι, ανανάς, αχλάδι, άλογο, αγελάδα, αλεπού, αστερίας...

Κι έπειτα σκεφτήκαμε πως έχουμε και παιδάκια στην τάξη μας που αρχίζει το όνομα τους με αυτό το γράμμα. Αλλά με Α κεφαλαίο, όπως όλα τα ονόματα των ανθρώπων:

Άγγελος, Αθηνά, Αναστασία, Αθανασία, Αλέξανδρος, Άρτεμις

Οι φίλοι μας με το Α σηκώθηκαν στον πίνακα και έγραψαν το όνομά τους. Να δούμε και να καμαρώσουμε όλα αυτά τα ονόματα που αρχίζουν από το καινούριο γραμματάκι. Κι έπειτα πήραμε τα καρτελάκια με τα ονόματα όλης της τάξης και ψάξαμε να τα βρούμε. Ποιο λέει Άγγελος; Ποιο Άρτεμις;

Κατόπιν ήρθε η ώρα να το γράψουμε. Και πού νομίζετε; Ααααα, εδώ σας έχουμε την έκπληξη. Σε ένα ταψάκι με αααααα... ναι; το βρήκατε; Είναι άσπρο και γλυκό... Και αρχίζει από α. Ε, βέβαια, σε άχνη το γράψαμε. Και με πλυμένα τα χεράκια για να μπορούμε και να το δοκιμάσουμε. Αααααα, τι γλυκό γραμματάκι είναι αυτό, φώναξαν όλα τα πρωτάκια. Πολύ μας αρέσει το Α!

Παίξαμε πολλά ακόμη παιχνίδια με το νέο γράμμα. Το κυκλώσαμε στα ονόματα των συμμαθητών μας, το ανακαλύψαμε στα μαγνητικά καρτελάκια, το γράψαμε στον αέρα και φυσικά και στα βιβλία μας.

Μετά πιάσαμε να διαβάζουμε. Λεξούλες αλλά και ολόκληρες προτασούλες. Κι ας μην ξέρουμε ακόμη όλα τα γράμματα. Γι' αυτό δεν έχουμε τη δασκάλα μας; Να μας βοηθάει σε όλα τα δύσκολα. Όπως θα μας βοηθήσουν και οι γονείς μας στο σπίτι... Γιατί ναι, σήμερα πήραμε και δουλίτσα για το σπίτι. Λίγο γράψιμο και πολύ ζωγραφική. Αλλά και χαρτοκολλητική. Και όλα με το Α. Αυτό θα ζωγραφίσουμε, και το μικρό και μεγάλο, κι αυτό θα βρούμε σε εφημερίδες και περιοδικά να το κολλήσουμε στο βιβλιαράκι του Α. Και εξηγούμε για να μην μπερδευτούμε: Θα ψάξουμε λεξούλες που αρχίζουν από α, θα τις κόψουμε και θα τις κολλήσουμε.

Κι έπειτα θα γράψουμε στο τετράδιο:

Αα, μαμά, έλα!

Να έρθει γρήγορα. Γιατί βρήκαμε έναν αχινό! Μην τρομάζετε, καλέ. Στο βιβλίο μας τον βρήκαμε, όχι στ' αλήθεια. Μα ούτε και στα παραμύθια. Στο βιβλίο μας, εκεί που θα βρίσκουμε πια όλα τα κρυμμένα στις λεξούλες μυστικά. Γιατί μεγαλώσαμε και ήρθε ο καιρός να τα μάθουμε όλα, και τα Άλφα και τα Βήτα και τα Γάμα και τα Δέλτα.

Κι όλα τα βιβλία φέρτα!

Και μολύβι και χαρτί

για να μάθω καθετί!

• Ιδέες για να μας βοηθήσετε στο σπίτι:

Ζητήστε μας να βάλουμε σε κύκλο το Α και το α σε ένα μικρό κείμενο από εφημερίδα ή περιοδικό.

Βάλτε μας να ψάξουμε στο σπίτι για πράγματα που αρχίζουν από α. Ειδικά στο ντουλάπι της κουζίνας. Δεν πειράζει αν μας βοηθήσετε και λίγο... Πχ Ποιο είναι άσπρο και αλμυρό; Ποιο είναι άσπρο και το κάνουμε ζυμάρι; Το τρώμε και βραστό, το τρώμε και τηγανητό, ποιο είναι; Είναι πράσινο και δροσερό και το αγοράζουμε από το μανάβη...

Το ίδιο μπορείτε να κάνετε με τους ανθρώπους που αγαπάμε. Ευκαιρία να τους θυμηθούμε όλους όσους αρχίζουν από το νέο γραμματάκι. Εσείς που είστε μεγάλοι μπορείτε και να μας γράψετε σε ένα χαρτί τα ονόματά τους. Αλλά και να τα μπερδέψετε και με άλλα που δεν αρχίζουν με το Α. Εμείς, να είστε σίγουροι, θα καταφέρουμε να τα ξεμπερδέψουμε.

Στο παιχνίδι με το Α μπορούν να παίξουν και τα ονόματα πόλεων, χωρών, νησιών κλπ. Πχ. Αθήνα - Αγγλία - Άνδρος. Αρκεί βεβαίως να τους ξέρουμε αυτούς τους τόπους, μη μας βάλετε και πολύ δύσκολα. Είπαμε πως μεγαλώσαμε αλλά όχι και τόσο πολύ που να ξέρουμε όλη τη γεωγραφία.

Σε λίγες μέρες θα σας φέρουμε και υλικό για καρτελάκια. Μας έδειξε η δασκάλα μας πώς θα τα φτιάξουμε αλλά θέλουμε και τη δική σας βοήθεια. Θα πάρουμε τα χαρτόνια τα κανσόν (όποιο χρώμα θέλουμε) και θα κολλήσουμε τα χαρτάκια με τις εικονίτσες, τις λεξούλες και τα γραμματάκια. Να, δείτε για παράδειγμα, τα καρτελάκια με το α:

Προσοχή: Η εικονίτσα και η λέξη "αεροπλάνο" θα μπουν στο ίδιο καρτελάκι, το ένα από τη μια μεριά και το άλλο από πίσω. Το γράμμα "α" θα μπει σε ξεχωριστό καρτελάκι. Και μετά θα αρχίσουν τα παιγνίδια. Βρες πού γράφει αεροπλάνο; Εγώ θα το βρίσκω και θα γυρίζω πίσω το καρτελάκι για να δω αν μάντεψα σωστά. Ή μπορώ ακόμη να βάζω δίπλα στην εικονίτσα το γραμματάκι που ταιριάζει. Το α δίπλα στο αεροπλάνο, το ο δίπλα στην ομπρέλα κλπ.

Για να μη χαλάσουν τα καρτελάκια μας, μπορείτε να μας τα ντύσετε με διαφανές αυτοκόλλητο. Κι εμείς για να τα ομορφύνουμε μπορούμε να τα ζωγραφίσουμε με τους μαρκαδόρους μας.

Μπορείτε ακόμη να μας αγοράσετε ένα κουτί πλαστελίνη για το σπίτι. Και κάθε φορά που μαθαίνουμε ένα γραμματάκι, να το πλάθουμε και με πλαστελίνη. Θα είναι όμως μεγαλύτερη διασκέδαση αν το φτιάχνουμε και με κάτι πιο ταιριαστό για το κάθε γράμμα. Το Α σας είπαμε πως το γράψαμε στην άχνη. Θα μπορούσαμε να το φτιάξουμε και πάνω στο αλεύρι. Το Β στο βούτυρο, το Γ στο γιαούρτι, το Δ ... Πώς θα σας φαινόταν αν φροντίζατε να πάρετε λίγο δυόσμο και να το κολλήσουμε πάνω στο χαρτί φτιάχνοντας το Δ;

• Το ίδιο μπορούμε να κάνουμε και για το Ε, με ελίτσες νόστιμες ή και με εφημερίδες... Τις τσαλακώνουμε και τους δίνουμε το σχήμα που θέλουμε. Αν τις βρέξουμε και σε αραιό ζυμαράκι (πολύ αραιό) τότε όταν στεγνώσει το Ε και το ε, θα είναι υπέροχα! Θα μπορούμε ακόμη και να το κρεμάσουμε στον τοίχο του δωματίου μας! Αλλά και με απλές λουριδίτσες χαρτιού από εφημερίδες, όμορφο θα γίνει και πάλι. Όρεξη να υπάρχει για παιχνίδι, και όλο και θα βρίσκετε ιδέες να παίξουμε με τα γραμματάκια. Εμείς πάντως έχουμε αρκετή. Εσείς;

Μια ακόμη καταπληκτική ιδέα είναι να μαγειρεύουμε ή να τρώμε όσα αρχίζουν με το νέο γράμμα. Για το τ υπάρχει το τυρί αλλά και ο τραχανάς. Για το μ τα μακαρόνια και για το ρ το ρύζι. Για το φ οι φακές. Για το ψ το ψάρι. Και για κ το κέικ! Να φάμε και κανένα γλυκάκι! Όπως μπορούμε να φάμε και σταφίδες για το σ. Ή φουντούκια για το φ. Κι αμυγδαλάκια για το Α.

Άλλο παιχνίδι όμορφο είναι με τα χρώματα. Να βρίσκουμε ποιο χρώμα ταιριάζει στο κάθε γράμμα. Και να το προτιμάμε στη ζωγραφική του. Με κόκκινο το κ, με ροζ το ρ, με γαλάζιο το γ, με μοβ το μ κλπ.

Μπορούμε επίσης να κάνουμε συλλογές με εικονίτσες. Προτείνουμε εικονίτσες με ζωάκια και φυτά. Είναι εύκολο να τις βρούμε και ταυτόχρονα θα μάθουμε και πώς τα λένε. Πχ άλογο για το α, βόδι για το β, γάτα για το γ, δελφίνι για το δ, ελέφαντας για το ε, ζέβρα για το ζ, ημίονος για το η (ευκαιρία να μάθουμε πως έτσι λένε το μουλάρι), θαλασσαϊτός για το θ, ιππόκαμπος για το ι, κότα για το κ, λιοντάρι για το λ, μαϊμού για μ, νυφίτσα για το ν ... Ζαλιστήκατε ε; Κοιτάξτε, μπορούμε αυτό να το κάνουμε και κάπως πιο εύκολα. Να μην ψάχνουμε κάθε φορά να βρούμε ζώο ή φυτό που αρχίζει από αυτό το γράμμα, αλλά να πάρουμε ένα φυτολόγιο για μεγάλα παιδιά και να το κάνουμε Αλφαβητάρι της φύσης. Μέσα θα κολλάμε με αλφαβητική σειρά εικόνες από ζωάκια και φυτά (στην ίδια σελίδα). Αν για κάποιο γράμμα δε βρίσκουμε εικόνα από ζωάκι, δε χάλασε ο κόσμος, ας βάλουμε μόνο φυτά. Ή και το αντίθετο. Μπορούμε ακόμη να αποξηραίνουμε φυτά και να τα βάζουμε στο σωστό γράμμα.

• Το ίδιο μπορούμε να κάνουμε με κάρτες από άλλες χώρες. Είναι τόσες πολλές που δε θα δυσκολευτούμε να βρούμε κάρτες για όλα τα γράμματα. Καλό είναι στο τέλος του άλμπουμ να κολλήσουμε και ένα χάρτη και να βρίσκουμε εκεί πού είναι η κάθε χώρα. Είναι λίγο δύσκολη αυτή η δραστηριότητα, αλλά ρωτήστε μας... Μπορεί να κρύβουμε μέσα μας έναν μικρό Στράβωνα.


• Πιο διασκεδαστικό και εύκολο θα είναι ένα άλμπουμ αθλητικό. Αν δε βρούμε άθλημα που να αρχίζει με το γράμμα που μας ενδιαφέρει, ας σκεφτούμε και όποια άλλη λέξη ταιριάζει με τον αθλητισμό. Πχ μια ρακέτα είναι ό,τι πρέπει για το ρ. Φυσικά αυτή η δραστηριότητα ταιριάζει σε όσους από μας έχουμε ιδιαίτερη αγάπη στον αθλητισμό.


• Αν όμως έχουμε κάποιο άλλο χόμπι, ευκαιρία είναι να φτιάξουμε ένα δικό μας πρωτότυπο άλμπουμ. (πχ Άλμπουμ με τους αγαπημένους μας τραγουδιστές και ηθοποιούς) Πάντα όμως με αλφαβητική σειρά. Και καλό είναι να γεμίζουμε το κάθε γραμματάκι όταν έρθει η ώρα του. Διότι εμείς στο σχολείο δε θα ακολουθήσουμε αλφαβητική σειρά στη γνωριμία μας με τα γράμματα αλλά σειρά που θα μας βοηθήσει να τα μάθουμε καλύτερα. Σε κάθε σελίδα φροντίστε να υπάρχει χώρος για να κολλήσουμε και το ίδιο το γράμμα, και το μικρό και το κεφαλαίο. Αλλιώς δε θα είναι αλφαβητάρι... Θα το ζωγραφίζουμε σε ένα κομματάκι χαρτιού και θα το ψαλιδίζουμε ώστε να μη μένει πολύ άσπρο χαρτί τριγύρω. Έτσι θα αποφύγουμε τα "ατυχήματα" στη σελίδα του βιβλίου που θα φτιάξουμε. Καλό θα είναι κάτω από τις εικόνες να γράφουμε με μολύβι τι δείχνουν. Το πρώτο όμως γράμμα να το πατάμε με κόκκινο μαρκαδόρο για να ξεχωρίζει.


• Εννοείται ότι δε θα φτιάξουμε όλα τα άλμπουμ. Μόνο ένα το κάθε παιδάκι.

Όπως δε χρειάζεται να κάνουμε κάθε μέρα όλες τις άλλες δραστηριότητες. Διαλέγουμε κάθε φορά όποια μας αρέσει και το παιχνίδι αρχίζει. Γιατί σαν παιχνίδι πρέπει να τα δούμε όλα αυτά και όχι ως υποχρέωση. Να παίζουμε δηλαδή και να μαθαίνουμε όπως και στο σχολείο μας μαθαίνουμε παίζοντας.

Μην ξεχνάτε ότι και η δασκάλα μας θα μας δίνει ωραίες εργασίες για το σπίτι. Ακόμη όμως και γι' αυτές μπορείτε να διαλέξετε ποιες θα κάνουμε και ποιες θα αφήσουμε. Αν μας ρωτάτε θα σας λέμε και μόνοι μας ποιες κάθε φορά είναι υποχρεωτικές και ποιες όχι. (Κυρίως οι φωτοτυπίες θα είναι ως επιλογή και οι εργασίες στο τετράδιο υποχρεωτικές.) Καλό πάντως είναι σε κάθε περίπτωση να ρωτάτε και οι ίδιοι τη δασκάλα μας για τον καλύτερο τρόπο εργασίας στο σπίτι. Γιατί όπως και τα λουλουδάκια είναι διαφορετικά έτσι κι εμείς τα παιδάκια. Όπως κι εκείνα έχουν άλλες ανάγκες για νερό και φως, έτσι ακριβώς συμβαίνει και με τις δικές μας ανάγκες για μάθηση. Ποτέ μα ποτέ να μην το λησμονάμε αυτό. Πρώτη και σημαντικότερη αρχή της παιδαγωγικής είναι να σέβεται την ιδιαιτερότητα του κάθε παιδιού.

Αλήθεια, το Μπουσκάλια τον διαβάσατε; Το ΝΑ ΖΕΙΣ, ΝΑ ΑΓΑΠΑΣ ΚΑΙ ΝΑ ΜΑΘΑΙΝΕΙΣ... Καλού κακού σύντομα θα σας διηγηθούμε ένα μικρό κομματάκι από το υπέροχο αυτό βιβλίο, αυτό ακριβώς που τονίζει πως πρέπει να σεβόμαστε τη διαφορετικότητα των άλλων. Και πως η ομορφιά είναι αυτές ακριβώς οι διαφορές μας. Όπως και σε ένα ανθισμένο λιβάδι... Με χίλια χρώματα και αρώματα και σχήματα. Τέτοιο λιβάδι και τέτοιο περβόλι θέλουμε κι εμείς να γίνει η τάξη μας: ΑΑΑΑ! Α, όπως λέμε ανθισμένο! Και Α, όπως λέμε γεμάτο αγάπη. Και α όπως λέμε αλήθεια. Και κυρίως α όπως λέμε άνθρωπος!

Αλλά και Α, όπως λέμε Α΄ τάξη!

Δηλαδή εμείς, τα γλυκά ζουζουνάκια της πρώτης