Ιδέες για διδακτικές επισκέψεις

Απαραίτητο συμπλήρωμα της μαθησιακής διαδικασίας εντός σχολείου αποτελούν οι διδακτικές επισκέψεις. Μπορεί να ξενίζει το γεγονός πως ακόμη δεν άρχισε η σχολική χρονιά κι εμείς κάνουμε κιόλας λόγο για εκδρομές, όπως τις λένε και τις θεωρούν οι πολλοί. Άλλο όμως οι ψυχαγωγικές εκδρομές και άλλο οι διδακτικές επισκέψεις!

Κατ' αρχάς ας αναφέρουμε τον αριθμό των επισκέψεων που σύμφωνα με το σχετικό προεδρικό διάταγμα είναι 9 για κάθε σχολική χρονιά. Περίπου δηλαδή μία διδακτική επίσκεψη για κάθε μήνα εργασίας.

Και από το ίδιο προεδρικό διάταγμα, το 201 του 1998, παραθέτουμε τα ακόλουθα:

Εκδρομές - διδακτικές επισκέψεις

α. Γενικά: 
(1) Οι μετακινήσεις - επισκέψεις εκτός σχολείου διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: 
Ημερήσια διδακτική εκδρομή
Διδακτικές επισκέψεις- συμμετοχή - σε εκδηλώσεις και δραστηριότητες.

(2) Και οι δύο κατηγορίες εντάσσονται στην εκπαιδευτική διαδικασία και υπηρετούν διδακτικούς και παιδαγωγικούς σκοπούς του αναλυτικού προγράμματος. Αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του ετήσιου σχεδιασμού του εκπαιδευτικού έργου, σε επίπεδο τάξης και σχολικής μονάδας, και δεσμεύουν για τη συμμετοχή όλους τους εκπαιδευτικούς. 
(3) Όλες οι μετακινήσεις εκτός νομού, εγκρίνονται από τον Προϊστάμενο της Δ/νσης ή του Γραφείου Εκπ/σης. 
(4) Οι μαθητές που δεν παίρνουν μέρος στις εξόδους από το σχολείο, παραμένουν στην οικία τους μετά από έγκαιρη ενημέρωση των γονέων τους. 
(5) Όλο το εκπαιδευτικό προσωπικό του σχολείου (δάσκαλοι και εκπαιδευτικοί ειδικοτήτων) που συνοδεύει τους μαθητές δικαιούται τις νόμιμες αποζημιώσεις για εκτός έδρας μετακίνηση, ανεξάρτητα από τον αριθμό των μαθητών που παίρνουν μέρος στην έξοδο. 
(6) Όλες οι μετακινήσεις εκτός σχολείου (εκδρομή, τακτικές και έκτακτες επισκέψεις) στο σύνολό τους δεν υπερβαίνουν τις εννιά (9) για κάθε διδακτικό έτος και καταγράφονται στο ημερολόγιο σχολικής ζωής.

β. Ημερήσια διδακτική εκδρομή:

δημοτικό σχολείο μπορεί να πραγματοποιεί μία ολοήμερη εκδρομή κατά σχολικό έτος. με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων, στην οποία μπορούν να πάρουν μέρος και οι γονείς των μαθητών μετά από σύμφωνη γνώμη του συλλόγου διδασκόντων. Σε κάθε περίπτωση όμως την ευθύνη για την εφαρμογή του προγράμματος και την επιτήρηση των μαθητών την έχουν οι εκπαιδευτικοί και όχι οι γονείς. Η εκδρομή αυτή γίνεται κατά σχολείο ή κατά τάξεις (όχι κατά τμήμα) και εξυπηρετεί γενικούς εκπ/κούς σκοπούς. Πολυήμερες εκδρομές για μαθητές δημοτικών σχολείων δεν επιτρέπονται, εκτός από αυτές που πραγματοποιούνται στα πλαίσια των ανταλλαγών στο εσωτερικό ή εξωτερικό και της φιλοξενίας ειδικών φορέων, μετά από απόφαση του Υπουργού Παιδείας. Ημερήσια εκδρομή πραγματοποιείται με την προϋπόθεση ότι θα συμμετέχουν σ' αυτή τα 3/4 των μαθητών κάθε τάξης (όχι του τμήματος), για τους οποίους κατατίθεται στο σχολείο σχετική δήλωση του γονέα ή κηδεμόνα. Στο πρακτικό του συλλόγου διδασκόντων αναφέρονται o τόπος πραγματοποίησης της εκδρομής, ο χρόνος αναχώρησης, ο πιθανός χρόνος επιστροφής, το μέσο μεταφοράς, το δρομολόγιο που θα ακολουθηθεί καθώς και το όνομα του αρχηγού (όταν απουσιάζουν ο διευθυντής και ο υποδιευθυντής) και των υπευθύνων των τμημάτων. Αντίγραφο του πρακτικού υποβάλλεται στο Σχολικό Σύμβουλο και στον αρμόδιο Προϊστάμενο για ενημέρωση, με την επιφύλαξη της περίπτωσης (3) του εδαφίου α της παρούσης παραγράφου.

γ. Διδακτικές επισκέψεις - συμμετοχή σε εκδηλώσεις και δραστηριότητες :

Παρέχεται η δυνατότητα στις τάξεις και τις σχολικές μονάδες να επιλέγουν με προσοχή τους επισκέψιμους χώρους ιστορικής και πολιτιστικής αναφοράς (Μουσεία, Θέατρα, Χώροι Εκθέσεων, Βιβλιοθήκες, Εργαστήρια), μονάδες παραγωγής, αξιοθέατα κτλ. και να οργανώνουν στη συνέχεια τις επισκέψεις τους, οι οποίες δεν θα γίνονται κατά τρόπο τυχαίο και αποσπασματικό, αλλά με προγραμματισμένες δράσεις και ένταξή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Οι διδακτικές εrnσκέψεις και η συμμετοχή των μαθητών σε εκδηλώσεις και δραστηριότητες, στις οποίες μπορεί να πάρει μέρος όλο το σχολείο ή μερικές τάξεις, έχουν διάρκεια μιας ή περισσοτέρων διδακτικών ωρών ή μπορούν και να παραταθούν πέραν του ωραρίου λειτουργίας, μέχρι και δύο διδακτικές ώρες, για τις περιπτώσεις που αυτό καθίσταται αναγκαίο για την ολοκλήρωση της επίσκεψης. Ορίζονται με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων και εντάσσονται στον ετήσιο ή τριμηνιαίο προγραμματισμό ο οποίος υποβάλλεται στο Σχολικό Σύμβουλο. O Σχολικός Σύμβουλος μπορεί να διατυπώνει τις δικές του τυχόν παρατηρήσεις και προτάσεις για το περιεχόμενο του σχεδιασμού. Με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων μπορούν να πραγματοποιούνται έκτακτες επισκέψεις, εκδηλώσεις και δραστηριότητες, για τις οποίες ενημερώνονται τόσο ο Σχολικός Σύμβουλος όσο και ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης ή του Γραφείου Εκπαίδευσης. Ο ακριβής τόπος, το μέσο μεταφορείς, η ημέρα και οι ώρες πραγματοποίησης των επισκέψεων, εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων γνωστοποιούνται έγκαιρα, γραπτά ή προφορικά, στο Σχολικό Σύμβουλο και στον αρμόδιο Προϊστάμενο και αποτελούν μέρος της σχολικής ζωής που αναφέρεται στην επόμενη παράγραφο.

δ. Ειδικές ρυθμίσεις:
Λεπτομέρειες για τις εκδρομές, τις επισκέψεις και τις λοιπές δραστηριότητες καθώς και γι' αυτές που αφορούν τη σχολική ζωή ρυθμίζονται με υπουργικές αποφάσεις και εγκυκλίους της Δ/νσης Σπουδών Π.Ε. του ΥΠ.Ε.Π.Θ., όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο.
Επισκέψεις με διανυκτέρευση για ειδικούς λόγους εντός ή και εκτός Ελλάδας πραγματοποιούνται με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Οι διδακτικές επισκέψεις στα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπ/σης, πραγματοποιούνται με έγκριση του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Π. Ε. και μπορεί να περιλαμβάνουν και διανυκτέρευση.
Η πραγματοποίηση χωριστής ημερήσιας εκδρομής από μια τάξη γίνεται εφόσον αυτό το επιβάλλουν ιδιαίτεροι παιδαγωγικοί λόγοι και πάντοτε ύστερα από απόφαση του συλλόγου διδασκόντων.

4. Σχολική ζωή - Πολιτισμός

Μέρος της σχολικής ζωής αποτελούν οι αναφερόμενες στην προηγούμενη παράγραφο εκδρομές και επισκέψεις, καθώς και οι κάθε είδους εκδηλώσεις και δραστηριότητες που ικανοποιούν τις ανάγκες του διδακτικού προγράμματος και φέρνουν το παιδί σε επαφή με τη σύγχρονη πραγματικότητα και με έργα πολιτισμικής αξίας σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο. Μεταφορά ωραρίου εργασίας σε άλλη βάρδια για την πραγματοποίηση των εκδηλώσεων μπορεί να γίνει με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων για την οποία ενημερώνονται ο αρμόδιος προϊστάμενος και ο σχολ. σύμβουλος.
από παιδαγωγική, πολιτιστική και εθνική πλευρά κρίνεται σκόπιμο όλοι οι μαθητές να διευκολυνθούν κατά τη διάρκεια της υποχρεωτικής φοίτησης να επισκεφθούν σύμφωνα με τη διαδικασία που ορίζεται στην προηγούμενη παράγραφο 3 - χώρους και κορυφαία μνημεία της εθνικής πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Στόχος είναι να προσεγγίσουν την εθνική πολιτιστική κληρονομιά, να τη γνωρίσουν, να την αγαπήσουν και να τη σεβαστούν. Προτεραιότητα δίνεται σε κάθε είδους μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους, διάφορες εκθέσεις, αρχιτεκτονικά μνημεία (αρχαίας, μεσαιωνικής, σύγχρονης εποχής), εκκλησίες, εργαστήρια καλλιτεχνών, θέατρα, χώρους παραστάσεων, συναυλιών κ.ά.

Στα πλαίσια της σχολικής ζωής και του πολιτισμού πραγματοποιούνται επισκέψεις και εκδηλώσεις στο χώρο του σχολείου κλιμακίων ή μεμονωμένων καλλιτεχνών μουσικής, θεάτρου, χορού, εικαστικών τεχνών και άλλων πνευματικών ανθρώπων ή ειδικών επιστημόνων που καλούνται από σχολείο ή την τάξη. Οι δραστηριότητες αυτές εντάσσονται στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό του σχολείου και πραγματοποιούνται με ευθύνη του Διευθυντή και του διδακτικού προσωπικού.
Η οργάνωση των μαθητικών κοινοτήτων, του σχολικού συνεταιρισμού, εκθέσεων έργων των μαθητών, σχολικών εορτών, εκθέσεων βιβλίων, η συμμετοχή του σχολείου σε τοπικές πολιτιστικές εκδηλώσεις, η χορωδία, o χορός, οι αθλητικοί αγώνες, οι επισκέψεις για παρακολούθηση αθλητικών, καλλιτεχνικών και λαϊκών εκδηλώσεων αποτελούν επίσης μέρος της σχολικής ζωής και του πολιτισμού.

Με βάση λοιπόν τα παραπάνω, γίνεται ελπίζουμε κατανοητό πως πριν ακόμη αρχίσει η σχολική χρονιά ενδιαφερόμαστε να οργανώσουμε τις διδακτικές επισκέψεις που φέτος θα κάνουμε. Βεβαίως δεν μπορούμε να αποφασίσουμε μόνοι μας, τις διδακτικές επισκέψεις που τελικά θα γίνουν θα τις συζητήσει πρώτα ο Σύλλογος Διδασκόντων του Σχολείου μας και κατόπιν θα τεθούν υπό έγκριση στα ανώτερα αρμόδια όργανα (σχολικό σύμβουλο και προϊστάμενο). Έτσι εμείς εδώ θα περιοριστούμε να καταθέσουμε ιδέες για διδακτικές επισκέψεις, ενταγμένες βεβαίως και στην αντίστοιχη εκπαιδευτική διαδικασία της τάξης:

1. Λαογραφικό Μουσείο Νεοχωρίου. http://paideia.forumotion.com/t88-topic Τα εκθέματα του μουσείου αυτού θα βοηθήσουν τα παιδιά της πρώτης να γνωρίσουν τον τρόπο ζωής των προγόνων τους και να αποκτήσουν επαφή με τη λαϊκή παράδοση του τόπου μας. Στην περιοχή του μουσείου υπάρχουν και κατάλληλοι χώροι αθλοπαιδιών. (Σχετικό μάθημα: Μελέτη Περιβάλλοντος)

2. Λαογραφικό Μουσείο Πολυδρόσου .  http://www.polydroso.gr/topolydroso/museum.html  Πέρα από τη λαογραφική συλλογή στο μουσείο αυτό λειτουργεί και τμήμα παιδείας του τόπου μας. Τα παιδιά θα μπορέσουν εκεί να γνωρίσουν πώς μάθαιναν γράμματα οι συνομήλικοί τους τις παλιότερες εποχές. Η διαδρομή επίσης θα τα φέρει κοντά σε ένα άγνωστο κομμάτι της Θεσπρωτίας που πλέον σπάνια επισκέπτονται όσοι ζουν στην πρωτεύουσα του νομού. Το προαύλιο του παλιού σχολείου είναι κατάλληλος χώρος και για να παίξουν μετά την επίσκεψη τα παιδιά ενώ δίπλα υπάρχει και ο ναός του Αγίου Δημητρίου που μετρά αιώνες ύπαρξης. (Σχετικό μάθημα: Μελέτη Περιβάλλοντος)

3. ΚΠΕ (Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης) Φιλιατών. Παρακολούθηση προγράμματος περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. http://kpe-filiat.thesp.sch.gr/ (Ευέλικτη ζώνη - Περιβαλλοντική εκπαίδευση)

4. Πάρκο κυκλοφοριακής αγωγής Ηγουμενίτσας .  http://892fm.blogspot.gr/2012/07/blog-post_9893.html (Ευέλικτη ζώνη - Αγωγή Υγείας)

5. Δρέπανο - λιμνοθάλασσες. Σε συνεργασία με το Φορέα Διαχείρισης http://www.kalamas-acherontas.gr/ και στα πλαίσια του περιβαλλοντικού προγράμματος της τάξης τα παιδιά μπορούν με την επίσκεψη αυτή να μελετήσουν την αξιόλογη ορνιθοπανίδα της περιοχής του Δρεπάνου και γενικότερα να γνωρίσουν ένα μέρος της πανίδας και της χλωρίδας του τόπου μας. (Ευέλικτη Ζώνη - Περιβαλλοντική εκπαίδευση)

6. Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας - παρακολούθηση προγράμματος κατάλληλου για τα παιδιά της Πρώτης τάξης. πχ το Φωνές νερού μυριάδες - http://paideia.forumotion.com/t417-topic ή και κάποιο άλλο και σε σχέση πάντα με τα εκθέματα του μουσείου http://paideia.forumotion.com/t63-topic (Μελέτη Περιβάλλοντος - τοπική ιστορία)

7. Αρχαία Φανοτή (Ντόλιανη) - παρόχθια βλάστηση Καλαμά και ενημέρωση των παιδιών για τα άρρωστα πλατάνια της Θεσπρωτίας. http://paideia.forumotion.com/t104-topic Συνεργασία με την αρχαιολογική και τη δασική υπηρεσία. (Μελέτη Περιβάλλοντος - τοπική ιστορία)

8. Φράγμα Καλαμά - Γίτανα http://educandus.forumotion.com/t2213-topic Συνεργασία με την αρχαιολογική και τη δασική υπηρεσία. (Μελέτη Περιβάλλοντος - τοπική ιστορία)

9. Παρακολούθηση θεατρικής παράστασης στα Ιωάννινα ή κινηματογραφικής ταινίας, με κατάλληλο περιεχόμενο για τα παιδιά και την Πρώτη τάξη. (Αισθητική Αγωγή)

10. Μέτσοβο - πινακοθήκη Αβέρωφ http://tetartakia.blogspot.gr/2011/04/blog-post_07.html  και http://tetartakia.blogspot.gr/2011/04/blog-post_08.html (Αισθητική Αγωγή)

11. Κάστρο Ιωαννίνων - επίσκεψη σε ιστορικά σημεία της πόλης με αφορμή τα 100 χρόνια από την απελευθέρωσή της. http://paideia.forumotion.com/t386-topic Επιλογή παρακολούθησης κατάλληλης εκδήλωσης ή προγράμματος. (Ευέλικτη ζώνη - τοπική ιστορία)

12. Κοντινές διδακτικές επισκέψεις: Στο λιμάνι της πόλης μας, στο Δημαρχείο, στον Ερυθρό Σταυρό, σε εκθέσεις της Φλόγας, στο Ναυταθλητικό όμιλο, στο Δασάκι της Ηγουμενίτσας http://faros.fforumfree.com/t431-topic  κλπ. ανάλογα με τα μαθήματα και τα επίκαιρα γεγονότα.

13. Καθαρισμός παραλίας στα πλαίσια του προγράμματος Helmepa Junior (πιθανόν της παραλίας Δρεπάνου)

14. Συμμετοχή σε διδακτικές επισκέψεις με άλλες τάξεις. Αν δεν καταφέρουμε ως τάξη να κάνουμε 9 διδακτικές επισκέψεις, πιθανόν να συμμετάσχουμε σε επισκέψεις με μεγαλύτερες τάξεις όπως στο Πολυνέρι και το κάστρο του, http://faros.fforumfree.com/t533-topic ,  στον πύργο Ραγίου, στην αρχαία Ελέα, στο Σούλι,  στη μονή Γηρομερίου, στο λαογραφικό μουσείο στο Φοινίκι, http://paideia.forumotion.com/t155-topic , στο Έλος Καλοδικίου, στη Γλυκή, στις εκβολές του Αχέροντα στην Αμμουδιά, στη Σαγιάδα, στο Μέγα Άμμο στα Σύβοτα, στο Καραβοστάσι της Πέρδικας και στο κάστρο της αρχαίας Ελίνας, στο ΚΠΕ Φιλιππιάδας,http://paideia.forumotion.com/t763-topic ,  Πάργα, στη Νικόπολη, στο Νεκρομαντείο του Αχέροντα κλπ. Οι προορισμοί αυτοί μπορούν να αποτελέσουν και προορισμό ημερήσιας εκδρομής, σύμφωνα πάντα με τις αποφάσεις του Συλλόγου Διδασκόντων του Σχολείου μας.

15. Κοινωνικές διδακτικές επισκέψεις: Με αφορμή την εορτή των Χριστουγέννων ή του Πάσχα θα μπορούσαμε να επισκεφθούμε το Γηροκομείο Φιλιατών και να τραγουδήσουμε τα κάλαντα στους απόμαχους της ζωής. Στα ίδια πλαίσια θα μπορούσαμε να επισκεφθούμε κάποιο άλλο σχολείο του νομού μας  και να γνωριστούμε με τους μαθητές του.

Αργότερα, όταν τα Πρωτάκια μεγαλώσουν, θα μπορούν να επισκεφθούν και πιο μακρινούς προορισμούς, όπως την Κέρκυρα (με το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης και το Αχίλλειο), τη Λευκάδα, την Άρτα και το Φάρο της Κόπραινας, τη Θεσσαλονίκη με τα τόσα μουσεία της, και ίσως ίσως και την Αθήνα. Προς το παρόν όμως οι διδακτικές μας επισκέψεις θα πρέπει να περιοριστούν στα σημεία που προτείναμε παραπάνω και που βρίσκονται σε λογική απόσταση από το σχολείο μας.